ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ
Βέβαιον είναι πώς ο άνθρωπος έχει τήν ανάγκη από τήν φύσιν του νά προσπαθεί μέ κάθε τρόπο νά εξασφαλίζει τό μέλλον του, αποφεύγοντας τήν οποιανδήποτε αποτυχία ή ζημία, πολύ δέ περισσότερον νά θέτει είς κίνδυνον τήν ζωήν του. Ένας λογικός καί σώφρων μάλιστα συχνά θά θυσιάσει καί αυτό τό παρόν, πρός θεμελίωσιν τού μέλλοντος.
Κατά πόσον όμως είναι επισφαλές, διά έναν πιστό, νά ευρίσκεται μέν εντός τής Εκκλησίας αλλά νά περιορίζει τόν εαυτόν του είς αυτήν μόνη τήν παρουσίαν του; Ουδείς βεβαίως είναι ποτέ δυνατόν νά παραδεχθεί ότι δέν είναι καλός Χριστιανός, αλλά είναι επίσης διαπιστούμενη καί η χαλαρότητα τών ημερών ουχί μόνον είς έργα πίστεως τών πιστών, αλλά καί η έλλειψις αυτής ταύτης τής ομολογίας. Τό τραγικότερον δέ είναι νά βλέπεις πιστούς γιά χρόνια μέσα είς τήν Εκκλησία, νά μήν είναι είς θέσιν νά απαγγείλουν τό Σύμβολον τής Πίστεως (τό Πιστεύω) χωρίς νά μπερδευτούν, ή καί νά ξεχάσουν ακόμη καί κάποιες λέξεις. Όλα αυτά βέβαια είναι γνωστά καί θλιβερά, αλλά κατά πόσον γίνεται γνωστό σήμερα είς τούς πιστούς ότι άλλο είναι ο ζωντανός πιστός καί άλλο ο τουρίστας. Καί ναί μέν ίσως είναι φυσικόν διά κάποιον νά ναυαγεί είς τό πέλαγος μέσα στά άγρια κύματα, αλλά είναι κρίμα νά ναυαγεί τελικά μέσα είς τό λιμάνι.
Τό μέλλον παντός ανθρώπου ευρισκομένου σήμερον επί τής γής, μικρού καί μεγάλου πλούσιου καί φτωχού πιστού καί απίστου, είναι αναμφισβήτητα η μέλλουσα Ζωή. Κανείς δέν είναι δυνατόν νά παραμείνει επί μακρόν είς τήν παρούσαν ζωή, αντίθετα δέ ουδείς είναι δυνατόν νά αποφύγει τήν μέλλουσα καί αλλοίμονον γιά όποιον δέν μερίμνησε δι’άυτό τό σίγουρο μέλλον.
Επί τό απλούστερον όλοι θά θερίσωμε, αυτό διά τό οποίον σήμερον κοπιάζωμε. Καί ναί μέν αυτός πού κοπιάζει διά τήν αμαρτία, θέλει θερίσει κατά τήν αμαρτίαν τήν οποίαν υπηρετεί, καί ο μισθός τής αμαρτίας είναι ο θάνατος, αλλά οποίον θέλει είναι τό μέλλον τών τουριστών; Πού πάει νά πεί τών ανθρώπων πού ευρίσκονται ενώπιον τού Θεού ουχί μετά καταλλήλου ευλαβείας καί προσευχής, αλλά απλά καί μόνον από μίαν συνήθειαν, ή διά κοσμικήν τινά υποχρέωσίν των.
Καί ναί μέν τό σώμα ευρίσκεται έν τή εκκλησία, τό πνεύμα όμως μακράν απέχει από τής κεφαλής αυτών. Πολλάκις δέονται μετά τού Ιερέως διά «τά καλά καί συμφέροντα τών ψυχών ημών» πού πάει νά πεί διά μετάνοια, διά καθαρή προσευχή καί άσκηση τής αρετής, καί ετούτοι
εκλαμβάνουν τόν λόγον πρός επιτυχίαν τού προπό καί τού λαχείου. Συχνάκις αποσπούν οί βιοτικές μέριμνες από τήν προσευχή, ακόμη καί αυτούς τούς καλοπροαίρετους, οίτινες μέν λαχταρούν τήν πνευματικήν τους ανάτασιν, αλλά ακαταλλήλως προσπαθούν, καί άνεϋ ορθής πνευματικής καθοδηγήσεως.
Ο λόγος περί ψυχής σκοπόν έχει τήν θεραπείαν αυτής ταύτης τής πνευματικής νόσου, ήτις τήν ψυχή παραλύει επιφέροντας σκότος επί τό πνεύμα τού ανθρώπου, καί διατηρώντας αυτόν αδρανή ως πρός τήν αρετή, σκλάβο δέ τής κοσμικής μέριμνας τού παρόντος. Διά ποίον λόγο λοιπόν αύτη η νόσος, καί διά ποίας μεθόδου η θεραπεία; Κατ’ανάγκην Ψυχοθεραπεία.
Πιθανόν θά έχετε ακούσει, πολλάκις την λαϊκή φράση, η οποία ουδέν άλλο εκφράζει ειμή μόνον τόν εσωτερικόν άνθρωπο, δέν κατάλαβα τίποτε, ή δέν αισθάνθηκα τό παραμικρό.
Από αυτή τήν απλή έκφραση, καταδεικνύεται ο σημαντικός ρόλος τής εσωτερικής υπόστασης τού Είναι τού ανθρώπου, ψυχολογικής καί πνευματικής καταστάσεώς του, ήτις η ομαλή αυτής λειτουργία είναι καί ο ρυθμιστής τής ποιότητας ζωής ολοκλήρου τού ανθρώπου. Τό σκέφτομαι άρα υπάρχω είναι ένα απλό παράδειγμα αλλά καί μία παράφραση τής Ορθόδοξης αναλυτικής Ψυχοθεραπείας τού είσαι αυτό πού σκέφτεσαι, είσαι αυτό πού αισθάνεσαι, άρα άν εγώ έχω ανάγκη αλλαγής είς τήν ζωήν μου, ανάγκη είναι νά αλλάξω αυτό τό αντικείμενο.
Επί τού πρακτέου λοιπόν, ένας άνθρωπος είναι μέσα σέ ένα μανάβικο άρα η προσοχή του είναι επί τών ζαρζαβατικών, σκέφτεται καί αισθάνεται τά ζαρζαβατικά, άν όμως βρεθεί είς τό μέγαρο μουσικής λογικόν είναι καί η εσωτερική του λειτουργία νά επηρεασθεί από τόν χώρο καί τό άκουσμα τής μουσικής, καί μέ τήν απλή αυτήν λογική έχουμε ήδη μία απλή μουσικοθεραπεία, η οποία ιατρικώς χρησιμοποιείται καί μάλιστα αποτελεσματικά. Άς μού επιτραπεί ένα ακόμη παράδειγμα, πού κάνει ακόμη ποιό έντονο τόν επηρεασμό είναι, τό ότι άλλα αισθήματα έχουμε παρακολουθώντας μία νεκρώσιμη ακολουθία από τό νά ψάλουμε το Χριστός Ανέστη, άρα η αλλαγή τού αντικειμένου επιφέρει καί τήν αλλαγή τών σκέψεων καί τών συναισθημάτων του.
Δέν είναι ακόμη τού παρόντος, διά νά αναλύσωμε τήν οποιανδήποτε μεθοδολογία, πράγμα τό οποίον θά γίνει είς τά επόμενα κεφάλαια, (έντυπα τής αποστολής) ένα όμως πρέπει νά γίνει σαφές, ότι η εσωτερική ζωή τού ανθρώπου είναι κάτι τό ουσιαστικό, πράγμα τό οποίον μας υποχρεώνει νά ομιλήσωμε διά τήν διπλήν του εσωτερική καί εξωτερικήν του φύση, υλική καί πνευματική, Σώμα – Ψυχή, κατ’ ανάγκην όμως καί ειδικώς διά τήν ποιότητα αυτής, ταύτης τής εσωτερικής – πνευματικής ζωής τού ανθρώπου, από τήν οποίαν εξαρτάται ο παράδεισος ή η κόλασις ολοκλήρου τού ανθρώπου, καί επί τού παρόντος η υγεία ή η ασθένεια τής ψυχής, λογική ή παράλογος, τάση – τρόπος – πορεία ζωής ή θανάτου. H ορθή ή η λάθος επιλογή τήν οποίαν ο καθείς κάνει είναι καί τό αίτιον τής δυστυχίας ή τής ευτυχίας αυτού. Αντικείμενο επιλογής βέβαια μπορεί νά είναι είτε η μουσική, είτε τά ζαρζαβατικά, αλλά καί πρός τούτο είναι αδύνατον νά κινηθεί ορθά ο άνθρωπος, εάν είναι ακαλλιέργητος η εσωτερική του κατάστασις ότι η προσοχή τού ανθρώπου επί τού αντικειμένου, τόν καθιστά καί κάτοχο τού αντικειμένου, εάν τούτο αντίθετα δέν είναι εφικτό, η συνείδησίς του μακράν απέχει απ’αυτού, καί περί άλλων τυρβάζει, όπερ ουχί μόνον η ψυχική καλλιέργεια αλλά καί η ύπαρξις πνευματικού οδηγού, διά τόν καθένα είναι το πάν, διό καί οί πατέρες τής Εκκλησίας, επιμένουν πώς δίχως πνευματικόν οδηγό είναι αδύνατον διά τόν άνθρωπον από μόνος του νά εύρει οδόν σωτηρίας.
Πρωτίστως ανάγκη είναι νά κατανοήσει ο άνθρωπος, ότι διαφέρει από τά ζώα τά οποία στερούνται τής λογικής ψυχής τού ανθρώπου. Είναι μέγα σφάλμα, νά πιστεύει κανείς ότι τάχα ο άνθρωπος κατάγεται από τόν πίθηκο, καί συνεπώς ημπορεί νά ζήσει ως ζώον μέ αρχήν του τό ζωϊκόν του ένστικτο, ικανοποιώντάς το κάθε φορά ως πίθηκος ή ως πιθηκίζων. Είναι τό πρώτο αίτιον πολλών ψυχολογικών προβλημάτων, διά τού οποίου καί αρκετοί (ψυχίατροι) λόγω ελλείψεως τής Ορθοδόξου περί ψυχής γνώσεως, διατηρούν έν τή ασθενεία πολλούς ασθενείς, καθότι ο άνθρωπος έχει ψυχήν λογικήν καί ουχί ενστικτώδη, καί συνεπώς οφείλει καί επιθυμεί νά ζεί μέ τρόπον λογικόν. Καί μόνον η ύπαρξις όμως ενστικτώδους καί όχι λογικής συμπεριφοράς είναι ένα από τά βασικά αίτια τού ψυχολογικού του προβλήματος. Ετούτο είναι ένα «βασικό αξίωμα» μέ τήν επιστημονικήν του έννοια τό οποίον είναι καί η αιτία τής διαμάχης μεταξύ Εκκλησίας καί ψυχιατρικής τήν οποίαν εκήρυξε καί διατηρεί η τελευταία, η οποία αντίθετα από τόν Επίκουρο καί τόν Αριστοτέλη, τούς οποίους αντιγράφουν μέν αλλά όμως διαστρεβλώνουν χάριν μικρόψυχων φαρμακοβιομηχανικών συμφερόντων, θέλει καί επιμένει είς τήν θεωρίαν τής οργανικής – εγκεφαλικής ψυχής τού ανθρώπου =πίθηκος, αγνοώντας τήν άποψη τών πατέρων τής Εκκλησίας, περί πνευματικής υπόστασης – ψυχής τού ανθρώπου =δημιούργημα τού Θεού.
Η Εκκλησία γνωρίζοντας πόση σημασία έχει αυτό διά τόν άνθρωπο, προσεγγίζει τόν πιστό ως λογικόν δημιούργημα τού Θεού, τό οποίον διά νά ζήσει ειρηνικά μέ τόν Θεόν, μέ τόν εαυτόν του, καί μέ τούς άλλους, τού διδάσκει κατ’ ουσίαν πώς νά καταπολεμήσει αυτήν τήν ενστικτώδη καί ζωώδη συμπεριφοράν του, ώστε νά λατρέψει τόν Θεό μέ τρόπον λογικόν «λογική λατρεία» είς ένα χώρον λογικόν «Εκκλησία» θεραπεύοντας ταυτόχρονα καί τό σώμα καί τήν ψυχή μέ έναν τρόπο ζωντανό καί λειτουργικό. Λειτουργικό μέν, ως πρός τήν ορθοπραξία τήν οποίαν καλείται νά εφαρμόσει είς τήν ζωήν του, καθ’ότι έχει σώμα φυσικόν καί οφείλει νά τό αγιάσει. Ζωντανό δέ, ως πρός τόν πνευματικόν εσωτερικόν του αγώνα «κάθαρσις, φώτισις, θέωσις,» καθ’ότι έχει λογικήν ψυχή = πνευματική υπόσταση, καί οφείλει νά ομοιάσει είς τόν δημιουργόν.
Αξίωμα διά τό καθ’ομοίωσιν είναι νά ακολουθήσωμε τόν Χριστό, ως πρός τήν συμπεριφοράν καί ως πρός τόν δρόμο τόν οποίον Αυτός μάς υπέδειξεν. Ο δρόμος, είναι οπωσδήποτε ένας, ο Γολγοθάς, ο τρόπος επίσης ένας, η Σταύρωση. Τό αποτέλεσμα η Ανάσταση. Αντίθετα από τό νά επιδιώκει κανείς τήν καλοπέραση τήν επιτυχία καί τήν αυτοπροβολή, τά οποία αποτελούν αιτία σοβαρών ψυχολογικών προβλημάτων, Αυταπάρνησις καί ταπείνωσις είναι τά μέσα διά τά οποία θά κάνουμε λόγο στόν «λόγο περί ψυχής», διότι αυτά είναι τά θεραπευτικά φάρμακα διά ολόκληρον τόν άνθρωπο, ο πιστός όστις ευρίσκεται είς τόν χώρον τής Εκκλησίας, ευρίσκεται δι’αυτόν τόν σκοπόν καί μόνον, όχι διά νά τόν υπηρετήσουν οί άλλοι, αλλά διά νά προσφέρει τόν εαυτόν του είς τούς άλλους υπηρετώντας τόν Χριστό, πρός δόξαν Θεού Πατρός αμήν.
