«Δεῖ ὑμᾶς, ἀδελφοί, τὰς ἡμέρας τοῦ Πάσχα ἀκριβῶς ποιεῖσθαι μετὰ πάσης ἐπιμελείας… μόνον ἐν Κυριακῇ»

 Ἡ Συνοδικὴ Ἀπόφαση τῆς 20.4.21 καὶ ἡ σχετικὴ ὑπ’ ἀριθμ 3041/21.4.21 Συνοδικὴ Ἐγκύκλιος νομοκρατούσης Ἐκκλησίας προβλέπει τὴ μετάθεση τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου τὸ Μ. Σάββατο στὶς 9:00 μμ καὶ τὴν ἐπιτέλεση μέχρι τῆς 10:30 μμ μιᾶς mini πασχαλινῆς Ἀκολουθίας μὲ Θ. Λειτουργία!

Μὲ ἄλλα λόγια:

1. Ἐφέτος στήν τοπική Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος τὸ μείζον καθυποτάχθηκε στὸ ἒλασσον, ἡ σωματικὴ ὑγεία ἀξιολογήθηκε ὑπέρτερη τῆς πνευματικῆς, ὁ φόβος ὑπερνίκησε τὴν ἐλπίδα, ὁ θάνατος θριάμβευσε κατὰ κράτος ἐπὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου! Διερωτωμαι πῶς θὰ διαβάσουμε στὸν Κατηχητικὸ Λόγο  «Μηδεὶς φοβείσθω θάνατον˙ ἠλευθέρωσε γὰρ ἡμᾶς ὁ τοῦ Σωτῆρος θάνατος. Ἔσβεσεν αὐτόν, ὑπ’ αὐτοῦ κατεχόμενος... Ποῦ σου, θάνατε, τὸ κέντρον; Ποῦ σου, ἅδη, τό νῖκος; Ἀνέστη Χριστός καί σύ καταβέβλησαι. Ἀνέστη Χριστός, καί ζωή πολιτεύεται»; Ἀλήθεια, τί νόημα ἔχουν ὅλα αὐτὰ ὅταν ἀποδεχθοῦμε τὴ μετάθεση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἀκριβῶς λόγῳ τοῦ φόβου τοῦ θανάτου ἀπὸ τὸν ἰό; Ὁ ἰὸς τοῦ ἀνθρώπου «νίκησε» τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ!

2. Αὐτὸς ποὺ καθόρισε τὸ πότε καὶ ὑπὸ ποίους ὃρους θὰ ἑορτάσουμε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας, τὴν πηγὴ ὅλων τῶν ἀγαθῶν, τὴ βάση τῆς πίστεώς μας, τὴν ἔναρξη τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς (ἐτήσιος λειτουργικὸς κύκλος) εἶναι ἡ πολιτικὴ ἐξουσία1 καὶ οἱ ὑπάλληλοί της «εἰδικοὶ» οἱ περισσότεροι τῶν ὁποίων πάλιν καὶ πολλάκις ἔχουν καταφερθεῖ μὲ προκλητικὸ καὶ ἰταμὸ τρόπο κατὰ τῶν Ἱ. Μυστηρίων καὶ τῆς Ἐκκλησίας. Δυστυχῶς δέν ἀκούστηκε ἀπό τούς ἀρμοδίους στεντορείᾳ τῇ φωνῇ τὸ τοῦ Ἰω. Δαμασκηνοῦ: «Οὐ βασιλέων ἐστὶ νομοθετεῖν τῇ Ἐκκλησίᾳ… Βασιλέων ἐστὶν ἡ πολιτικὴ εὐπραξία· ἡ δὲ ἐκκλησιαστικὴ κατάστασις ποιμένων καὶ διδασκάλων», ὅταν μάλιστα οἱ «βασιλεῖς» εἶναι βλάσφημοι καὶ ἀσεβέστατοι;…

Θὰ ἀρκοῦσαν καὶ μόνο οἱ δύο αὐτοὶ λόγοι γιὰ νὰ πείσουν καί τόν πλέον δύσπιστο ὅτι ἡ μετάθεση τῆς Ἀναστάσιμης Ἀκολουθίας καί Θ. Λειτουργίας εἶναι ἀδιανόητη καὶ ἀπαράδεκτη. Δυστυχῶς ὅμως ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι σοβαροί λόγοι:

3. Ἐφέτος θὰ ἑορτάσουμε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ τὸ Σάββατο καί ὄχι τὴν Κυριακὴ!

Ἀλήθεια, πῶς μποροῦμε νὰ παραβλέψουμε ὅσα ἐντέλλονται οἱ Ἁγ. Ἀπόστολοι στὶς Ἀποστολικές Διαταγές ὅπου ἐπιτάσσουν: «δεῖ ὑμᾶς, ἀδελφοί, τὰς ἡμέρας τοῦ Πάσχα ἀκριβῶς ποιεῖσθαι μετὰ πάσης ἐπιμελείας… Μή… ἐν ἄλλῃ ἡμέρᾳ ἑορτάσωμεν τὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ ἀναστάσιμον ἡμέραν , ἀλλ’  ἐν Κυριακῇ μόνῃ» 2!

Ἐγράφησαν ἀρκετὰ ποὺ προσπαθοῦν νὰ δικαιολογήσουν τὴ μετάθεση τῆς πανηγύρεως μὲ τὴν ἀξιοποίηση τοῦ ἰουδαϊκοῦ-βυζαντινοῦ τρόπου μετρήσεως τοῦ ἡμερονυκτίου3. Μάλιστα ὑποστηρίχθηκε σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς ἁγιογραφικές, πατερικὲς καὶ ἱεροκανονικές διατάξεις ὅτι ἡ Κυριακὴ τοῦ Πάσχα ἀρχίζει ἀπὸ τὸ Μ. Σάββατο τὸ ἀπόγευμα σύμφωνα μὲ τὴ βυζαντινὴ μέτρηση τοῦ νυχθημέρου! Ὅμως ἐπιβάλλεται ὡς ποιμένες καὶ θεολόγοι νὰ τηροῦμε τουλάχιστον μία στοιχειώδη συνέπεια στὴ χρήση τῶν ἡμερολογίων καὶ στὴ μέτρηση τοῦ χρόνου. Δὲν εἶναι δυνατὸν ὅπου καὶ ὅταν μᾶς συμφέρει γιὰ νὰ δικαιολογήσουμε τὰ ἀδικαιολόγητα νὰ ἐπικαλούμαστε τὸν ἰουδαϊκὸ καὶ βυζαντινὸ τρόπο μετρήσεως τῆς ἡμέρας καὶ ὅταν μᾶς βολεύει τὸν πολιτικό…

Ἄν, ὅπως ὑποστηρίχθηκε, ἡ Κυριακὴ τοῦ Πάσχα ἀρχίζει ἀπὸ τὴν παραμονή, τὸ Μ. Σάββατο τὸ ἀπόγευμα, σύμφωνα μὲ τὴ βυζαντινὴ μέτρηση τοῦ νυχθημέρου, ἐρωτῶ:

α) Μήπως τότε ἡ νηστεία τῆς Τετάρτης ἢ τῆς Παρασκευῆς καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τοῦ ἔτους πρέπει νὰ ἀρχίζει ἀπὸ τὴν Τρίτη ἢ τήν Πέμπτη τὸ ἀπόγευμα;

β) Νὰ ὑποθέσω ὅτι οἱ κληρικοὶ ποὺ ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ Κυριακὴ τοῦ Πάσχα ἀρχίζει στὶς 6:00μμ τοῦ Μ. Σαββάτου, ὅταν λειτουργοῦν τὶς ἄλλες ἡμέρες μένουν τελείως ἄσιτοι ἀπὸ τὸν ἑσπερινὸ τῆς παραμονῆς;

γ) Μόνο γιὰ τὸ φετινό Πάσχα ἰσχύει ἡ ἰουδαϊκὴ καὶ βυζαντινὴ ἀρίθμηση τῆς ἡμέρας;

δ) Γιατὶ νὰ μὴν καθιερωθεῖ κάθε χρόνο ἡ μετάθεση τῆς Ἀναστάσεως ἀφοῦ δὲν ὑπάρχει κανένα πρόβλημα;!

ε) Ἀφοῦ δὲν ὑπάρχει κανένα πρόβλημα στὴ μετάθεση τῆς Ἀναστάσεως ἀπὸ τὴν Κυριακὴ στὸ Σάββατο, γιατὶ οἱ ὑπερασπιστὲς τῆς ἀλλαγῆς αὐτῆς ἐπικαλοῦνται τὴν ἐκκλησιαστικὴ οἰκονομία, μάλιστα, τό «κατ’ ἂκραν ἐκκλησιαστικὴ οἰκονομία», ὅπως λένε; Γιατὶ χρειάζεται ἐπίκληση τῆς ἐκκλησιαστικῆς οἰκονομίας ὅταν ὅλα ἔχουν καλῶς; Ἢ μήπως δὲν ἒχουν… καλῶς;!

Ἐπιτέλους, χρειάζεται στοιχειώδης συνέπεια γιατὶ ἐκτίθενται καὶ χάνουν τὴν ἐμπιστοσύνη τοῦ λαοῦ…

Ἂν ὁ μὴ γένοιτο ἐφαρμοστεῖ τελικὰ ἡ συνοδικὴ ἀπόφαση οἱ ὑποστηρικτὲς της ἂς ἐρωτήσουν τοὺς ἁπλοὺς πιστοὺς: Πότε γιορτάστηκε φέτος ἡ Ἀνάσταση, Σάββατο 1η  Μαΐου ἢ Κυριακὴ 2α Μαΐου; Ἡ ἀπάντηση τοῦ ἁπλοῦ λαοῦ ἴσως τοὺς βοηθήσει νὰ συναισθανθοῦν ὅτι ὑπάγονται στοὺς «δεινοὺς συζητητὲς» καὶ στοὺς «τῶν μύθων ποιητές» τῶν Χαιρετισμῶν…  Ἂς τοὺς προβληματίσει τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ ἁπλὸς λαὸς θὰ ἀπαντήσει ὅτι φέτος ἡ Ἀνάσταση ἑορτάστηκε τὸ Σάββατο καὶ ὄχι Κυριακή! Αὐτὸ καὶ μόνο καταδεικνύει τὸ ἀπαράδεκτο καὶ ποιμαντικῶς καταστροφικὸ τῆς ἀποφάσεως καθώς καὶ τὴ σαθρότητα τῶν ὑπερασπιστικῶν ἐπιχειρημάτων.

Ἡ κανονικὴ παράδοση εἶναι σαφέστατη ὡς πρὸς τὸ πότε ἀρχίζει ἡ Κυριακή: μετά τήν 6η ή 7η (βυζαντινή) ὥρα δηλ. μετὰ τὰ μεσάνυκτα τοῦ Σαββάτου πρὸς Κυριακὴ 4.

i. Ὁ βυζαντινός κανονολόγος καί Πατριάρχης Ἀντιοχείας Βαλσαμών σημειώνει: «Ὀφείλομεν εἰπεῖν, ὅτι μὲν μέχρι τῆς ἕκτης ὥρας (12:00 μεσονύκτιο) καὶ αὐτῆς τοῦ νυκτερινοῦ Σαββάτου, ὀφείλομεν νηστεύειν. Ἀπὸ δὲ τῆς ἑβδόμης ὥρας (1:00πμ τῆς Κυριακῆς) ἄρχεται ἡ Κυριώνυμος, καθ’ ἣν ἀνέστη ὁ Χριστὸς (εἰκὸς ἐστὶν ἢ κατὰ τὴν ἑβδόμην ἢ κατὰ τὴν ὀγδόην γενέσθαι τὴν Ἀνάστασιν)»5.

ii. Ὁ βυζαντινός κανονολόγος Βλάσταρης σχολιάζει: «Οἱ εὐλαβέστεροι δι’ ὅλου τοῦ Σαββάτου καὶ μέχρις ὥρας νυκτός, ἐν ταῖς ἐκκλησίαις προσεδρεύουσι… κατὰ δὲ τὴν ἑβδόμην ὥραν (1:00πμ τῆς Κυριακῆς) ἀκούοντες τῆς ἑωθινῆς ὑμνωδίας, ὅτε καὶ τὸ Χριστὸς Ἀνέστη, ἐκφωνείται… ὅτι δὲ ἀπὸ τῆς ἑβδόμης ὥρας τῆς πρὸ τῆς Κυριακῆς ἄρχεται ἡ Κυριώνυμος, δῆλον μὲν καὶ ἀπὸ τοῦ γίνεσθαι τὴν ἀνάβασιν τοῦ ἡλίου, ἤγουν τὴν φαύσιν τῆς ἡμέρας, ἀπὸ τῆς ἑβδόμης ὥρας τῆς πρὸ τῆς νυκτός. Δῆλον δὲ καὶ ἀφ’ ὧν ὁ μέγας Πατὴρ ἡμῶν, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἡρμήνευσε»6.

iii. Ὁ βυζαντινός κανονολόγος Ζωναράς ἐπεξηγεῖ: «Περὶ δὲ τὸ μέσον τῆς νυκτὸς τοῦ Σαββάτου, επιφωσκούσης τῆς Κυριακῆς προτρέπει απονηστίζεσθαι»7.

iv. Τέλος ὁ  Ἃγ. Νικόδημος Ἁγιορείτης, συγκεφαλαιώνοντας τὴν κανονικὴ παράδοση γράφει: «ἡ ἡμέρα ἀρχινᾷ… ἀπὸ τῆς ζ΄ ὥρας τῆς νυκτὸς (ώρα 1:00 πμ)  καὶ τελειώνει ἕως τῆς στ΄ ὥρας τῆς ἀκολούθου νυκτὸς  καὶ ὅ,τι πρᾶγμα γένῃ ἀναμεταξὺ εἰς τὰς εἰκοσιτέσσαρας ὥρας  τοῦ ἡμερονυκτίου τούτου, φαίνεται καὶ λέγεται ὅτι ἐν ἡμέρᾳ (ἴσως μιᾷ) ἐγένετο»8.

4. Ἐφέτος θὰ ἑορτάσουμε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου τὴν ἴδια μέρα ὅπου κανονικὰ ἑορτάζεται τὸ Νομικὸ Πάσχα! Στοὺς πίνακες τῶν Πασχαλίων τοῦ Μ. Ὡρολογίου τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας ἀναγράφεται γιὰ τὸ Πασχάλιο 2021: «Νομικὸν Φάσκα: Μέγα Σάββατο». Τὸ ἴδιο καὶ στὰ Δίπτυχα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καὶ στὴν Ἐπετηρίδα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

Ὁ ἰσχυρισμὸς ὅτι οἱ Ἑβραῖοι γιὰ δικοὺς τους λόγους-ὑπολογισμούς (λόγῳ ἡμερολογίου) ἔχουν ἤδη ἑορτάσει τὸ Πάσχα τους δὲν ὑποβιβάζει στὸ ἐλάχιστο τὸ πρόβλημα τῆς περιφρονήσεως τῶν ἀποφάσεων τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς ἐκ μέρους μας ὅπως καὶ ἐὰν συνέβαινε τὸ ἀντίθετο δὲν θὰ ὑπῆρχε κανένα πρόβλημα: ἂν κάποια χρονιὰ οἱ Ὀρθόδοξοι ἑορτάσουμε κανονικὰ τὴν Ἀνάσταση καὶ γιὰ δικοὺς τους λόγους οἱ Ἑβραῖοι μετακινήσουν τὸ δικὸ τους Πάσχα μετὰ ἀπὸ τὸ δικὸ μας, ἀσφαλῶς καὶ δὲν θὰ ἔχουμε παράβαση καὶ περιφρόνηση τῆς κανονικῆς καὶ λειτουργικῆς μας πράξεως. Φέτος ὅμως δυστυχῶς στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου θὰ ἑορτασθεῖ ἀντὶ τῆς Κυριακῆς μετὰ τὸ (κανονικὸ) Πάσχα τῶν Ἰουδαίων τὴν ἴδια μέρα μὲ αὐτὸ κατὰ παράβαση τοῦ Ἀποστ-7…

5. Ἡ Συνοδικὴ Ἀπόφαση ἀποτελεῖ εὐθεία παράβαση καὶ περιφρόνηση τῶν δύο καίριων προϋποθέσεων ποὺ ἔθεσε ἡ Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος γιὰ τὸν καθορισμὸ τοῦ χρόνου ἑορτασμοῦ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου: ὁπωσδήποτε Κυριακὴ καὶ ὁπωσδήποτε μετὰ τὸ Νομικὸ Πάσχα. Γιὰ τὴν κανονικὴ μας παράδοση εἶναι τόσο σοβαρὸ τὸ ζήτημα ὥστε ἂν τύχει καὶ «συμπέσῃ τὸ νομικὸν φάσκα εἰς ἡμέραν Κυριακήν, ἡμεῖς δὲν ἑορτάζομεν κατ’ αὐτὴν τὸ Πάσχα, ἀλλὰ τὴν ἐρχομένην Κυριακὴν» κατὰ τὸν Ἃγ. Νικόδημο Ἁγιορείτη9! Εἶναι σαφὲς ὅτι ὁ μεγάλος κανονολόγος καὶ ἐκφραστὴς τῆς παραδόσεώς μας Ἃγ. Νικόδημος μετροῦσε τὴν Κυριακὴ μὲ βάση τὸ ἰσχῦον τότε πολιτικὸ ἡμερολόγιο καὶ ὄχι βάσει τοῦ ἰουδαϊκοῦ ἢ βυζαντινοῦ.

Ἀλήθεια, δὲν φοβόμαστε ὅσα ἐπιτάσσουν οἱ Πατέρες στὸν 1ο Κανόνα τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ Συνόδου (Ἀντιοχ-1) γιὰ «τοὺς τολμῶντας παραλύειν τὸν ὅρον τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης συνόδου τῆς ἐν Νικαίᾳ συγκροτηθείσης (τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς)… περὶ τῆς ἁγίας ἑορτῆς τοῦ σωτηριώδους Πάσχα»10; Γράφουν τὰ ἑξῆς φοβερά: «ἀκοινωνήτους καὶ ἀποβλήτους εἶναι τῆς ἐκκλησίας… ἐπὶ διαστροφῇ τῶν λαῶν καὶ ταραχῇ τῶν ἐκκλησιῶν ἰδιάζειν, … ἀλλότριον ἔκρινε τῆς ἐκκλησίας, ὡς οὐ μόνον ἑαυτῷ ἁμαρτίας ἐπισωρεύοντα, ἀλλὰ πολλοῖς διαφθορᾶς καὶ διαστροφῆς γινόμενον αἴτιον»!

Δὲν ἔχουμε μέ τήν συνοδική ἀπόφαση «διαστροφή τῶν λαῶν καὶ ταραχή τῶν ἐκκλησιῶν»;

Καταντήσαμε, Τεσσαρακαιδεκατίτες ἐν 21ῷ αιώνι;! «Τὶς ἡμᾶς ἐβάσκανε»;

6. Ἡ πασχάλια διάσταση τῆς φετινῆς πασχαλιάτικης Κυριακῆς θὰ νοηματοδοθεῖ καὶ θὰ προσδιοριστεῖ ἀποκλειστικὰ καὶ μόνο ἀπὸ τὸ πλούσιο τραπέζι καὶ τὸ ψημένο ἀρνὶ καὶ ὄχι ἀπὸ τὴν «μυστικὴ καὶ ἀθάνατη τράπεζα» τοῦ Ἀμνοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἂν συνεκτιμήσουμε ὅτι δὲν θὰ τελεσθεῖ οὔτε ὁ Ἑσπερινὸς τῆς Ἀγάπης ἡ φετινή Κυριακὴ τοῦ Πάσχα στερεῖται πλήρως ὁποιασδήποτε λατρευτικῆς σύναξης!

Θὰ ἑορτάσουμε «ὡς Ἰουδαῖοι» μετακυλώντας τὴν οὐσία τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα ἀπὸ τὴ λατρεία στὸ φαγητό!

7. Γιὰ νὰ ὑπάρξει στοιχειώδης συνέπεια λειτουργικῆς πράξεως καὶ λόγου πίστεως (lex oranti - lex credenti) ἡ τοπικὴ μας ἐν Ἑλλάδι Ἐκκλησία ὀφείλει νὰ τροποποιήσει τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως στὸ 5ο ἄρθρο ὡς ἑξῆς: «Καὶ ἀναστάντα τῇ δευτέρᾳ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς κυβερνητικὰς ἐντολὰς»!  Συνεπῶς δὲν εἶναι ζήτημα κάποιων ὡρῶν, ὅπως τόσο ρηχά, ἐπιπόλαια, ἀνεύθυνα καὶ  παρελκυστικὰ κάποιοι θέλησαν νὰ τὸ ὑποβιβάσουν καὶ νὰ τὸ εὐτελίσουν, ἀλλὰ πρόκειται περὶ οὐσιώδους ζητήματος ποὺ ἐγγίζει θεμελιώδεις διατάξεις τῆς πίστεώς μας: Ὁ Χριστὸς μας παρέμεινε τριήμερος (μέρος τῆς Παρασκευῆς, ὁλόκληρο τὸ Σάββατο καὶ μέρος τῆς Κυριακῆς) καὶ ὄχι διήμερος (μέρος τῆς Παρασκευῆς καὶ μέρος τοῦ Σαββάτου) στὸν Τάφο! Ἐπειδὴ εἶναι ἄγνωστη ἡ ἀκριβής ὥρα τῆς Ἀναστάσεως δὲν μποροῦμε νὰ προσδιορίσουμε ἐπακριβῶς πόσες ὧρες παρέμεινε ὁ Θεάνθρωπος ὡς Ζῶν Νεκρὸς (1ος κανόνας Ἁγ. Διονυσίου).

Ἀσφαλῶς δὲν ὑπάρχει στὴν ἀνὰ τὴν Οἰκουμένη Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀπόλυτη χρονικὴ σύμπτωση στὸ «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!». Στὴν Ἑλλάδα ψάλλεται τὰ μεσάνυκτα, στὸ Ἃγ. Ὄρος γύρω στὶς 2:30 πμ στὶς Σλαυικές χῶρες ἀργότερα. Ὅμως ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι ἀνὰ τὸν κόσμο τοὺς τελευταίους 20 αἰῶνες τελοῦν τὴν Ἀναστάσιμη Ἀκολουθία καί Θ. Λειτουργία ποτέ πρίν ἀλλά πάντοτε μετά τὴν ὥρα τοῦ μεσονυκτίου Σαββάτου πρὸς Κυριακὴ εἴτε αὐτὴ ἡ ὥρα χαρακτηριζόταν ὡς 12η (σήμερα), εἴτε 6η ἢ 7η (Βυζάντιο). Μάλιστα συχνὰ ἡ Ἀνάσταση μεταφερόταν ἀργότερα κατὰ τὴν ὥρα τῆς  «ἀλεκτροφωνίας», τὴν «ἀλεκτριῶνος κλαγγὴ» (= λάλημα πετεινοῦ), δηλαδὴ τὰ ξημερώματα τῆς Κυριακῆς καὶ ποτὲ μὰ ποτὲ πρὶν τὰ μεσάνυκτα τοῦ Σαββάτου! Δυστυχῶς ὅσοι ἐπικαλοῦνται τὴν διαφορετικὴ ὥρα τῆς Τελετῆς γιὰ νὰ δικαιολογήσουν τὰ ἀδικαιολόγητα ἀποκρύπτουν τὴν οὐσιωδέστατη αὐτὴ διάσταση καὶ ἐξαπατοῦν συνειδητὰ τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ…

8. Οἱ ἀρχιερεῖς καὶ ἱερεῖς θά λειτουργήσουν δύο φορὲς ἐντὸς τοῦ ἰδίου 24ώρου, περιφρονώντας τὴν πάγια ἐκκλησιαστικὴ καὶ λειτουργικὴ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας ἀκολουθώντας τούς παπικούς. Γιὰ ὅσους ἐπικαλοῦνται τὸ βυζαντινὸ νυχθήμερο νὰ τοὺς ὑπενθυμίσουμε ὅτι ὁ Ἃγ. Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ὅταν καταδικάζει ὅσους κληρικοὺς διπλολειτουργοῦν τὴν ἴδια μέρα ἀναφέρεται στὸ πολιτικὸ ἡμερονύκτιο καὶ ὄχι στὸ βυζαντινὸ νυχθήμερον. Εἶναι ἀπολύτως σαφής ὁ Ἃγ. Νικόδημος συγκεφαλαιώνοντας τὴν κανονικὴ παράδοση: «ἡ ἡμέρα ἀρχινᾷ… ἀπὸ τῆς ζ΄ ὥρας τῆς νυκτὸς (ὣρα 1:00 πμ)  καὶ τελειώνει ἕως τῆς στ΄ ὥρας τῆς ἀκολούθου νυκτὸς  καὶ ὅ,τι πρᾶγμα γένῃ ἀναμεταξὺ εἰς τὰς εἰκοσιτέσσαρας ὥρας  τοῦ ἡμερονυκτίου τούτου, φαίνεται καὶ λέγεται ὅτι ἐν ἡμέρᾳ (ἴσως μιᾷ) ἐγένετο» 11. Συνεπῶς δὲν ἐπιτρέπεται τέλεση δύο Θ. Λειτουργιῶν τὸ Μ. Σάββατο. Ὅσοι διαφωνοῦν θεωροῦν ἂραγε ἑαυτοὺς πιὸ κατηρτισμένους καὶ συνετοὺς ἀπὸ τὸν Ἃγ. Νικόδημο;

9. Οἱ ἀρχιερεῖς καὶ ἱερεῖς θά λειτουργήσουν καὶ θὰ κοινωνήσουν ἐνῶ ἔχουν φάει, διότι εἶναι δυστυχῶς ἀδύνατο νὰ μείνουν ἀπολύτως νηστικοί καὶ χωρὶς νερὸ μέχρι τὶς 10:30 τὸ βράδυ τοῦ Μ. Σαββάτου. Νομιμοποιεῖται, ἀλήθεια, μία Ἐκκλησιαστικὴ Ἀρχή, ἀκόμα καὶ ἡ Ἀνωτάτη, νὰ ὑποχρεώσει τοὺς κληρικοὺς νὰ λειτουργήσουν καὶ νὰ κοινωνήσουν ὅταν ἔχουν ἤδη φάει περιφρονῶντας τόσους ἱεροὺς Κανόνες;

Οἱ ἱ. Κανόνες δὲν ἀφήνουν κανένα περιθώριο ἐφαρμογῆς οἰκονομίας ὥστε νὰ μπορεῖ ὁ ἱερεὺς νὰ λειτουργήσει ὅταν ἔχει φάει:

i.  Σύμφωνα μὲ τὸν  Καρθαγένης-47 (κατὰ τὸ Πηδάλιο -50) τὰ «ἅγια» προσφέρονται ἀπὸ «νηστικῶν» ἀνθρώπων (κληρικῶν). Ρητὰ καὶ κατηγορηματικὰ: ὁ ἱερεὺς ποὺ θὰ λειτουργήσει πρέπει νὰ εἶναι ἐξάπαντος νηστικός! Μάλιστα ὁ κανόνας μνημονεύει σχετικὴ ἀπόφαση τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἡ ὁποία ὅμως δὲν ἔχει διασωθεῖ 12.

ii. Ἐξαιρετικὰ ἐνδιαφέρουσα εἶναι ἡ τελευταία φράση τοῦ Καρθαγένης-41 (κατὰ τὸ Πηδάλιο -48), ἡ ὁποία διασώζει τὴν ἀρχαία πράξη τῆς Ἐκκλησίας σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ἡ Ἐξόδιος Ἀκολουθία, ἐτελεῖτο στὰ πλαίσια τῆς Θ. Λειτουργίας. Τί θὰ συνέβαινε ὅμως ἂν ἔπρεπε νὰ τελεσθεῖ ἡ Ἐξόδιος τὸ ἀπόγευμα, ἐνῶ οἱ ἱερεῖς ποὺ θὰ ἱερουργοῦσαν εἶχαν ἤδη γευματίσει;  Ἡ Ἐκκλησία, ἀσφαλῶς, ἀσκεῖ τὴν οἰκονομία. Ὄχι ὃμως πρὸς τὴν κατεύθυνση τῆς ἄρσεως τῆς πρὸ τῆς Θ. Κοινωνίας νηστείας (ἀσιτίας), ἀλλὰ μὲ τὴν τέλεση μόνο τῆς Ἐξοδίου Ἀκολουθίας ἄνευ Θ. Λειτουργίας («μόναις εὐχαῖς ἐκτελεσθῇ»)! Τόσο αὐστηρὴ καὶ ἀνελαστικὴ ἦταν ἡ ἀρχαία Ἐκκλησία ὡς πρὸς τὸ ζήτημα ἀπόλυτης νηστείας (ἀσιτίας) τοῦ λειτουργοῦ πρὸ τῆς Θ. Κοινωνίας. Δὲν ἀσκοῦσε τὴν οἰκονομία γιὰ κατάλυση τῆς εὐχαριστιακῆς νηστείας οὔτε στὴν περίπτωση τῆς Ἐξοδίου Ἀκολουθίας!

Οὔτε, ἀσφαλῶς, εἶπε ἡ Ἐκκλησία νὰ γίνει ἡ Ἐξόδιος Ἀκολουθία μὲ Θ. Λειτουργία ἀμέσως μετὰ τὸν Ἑσπερινὸ καὶ ἔτσι δὲν ὑπάρχει πρόβλημα, ἀφοῦ «ἀλλάζει» ἡ ἡμέρα σύμφωνα μέ τούς ὑποστηρικτές τῆς Συνοδικῆς Ἀποφάσεως…

10. Οι αρχιερείς και ιερείς που θα λειτουργήσουν θὰ κοινωνήσουν τους πιστοὺς οἱ ὁποῖοι ἔχουν φάει (διότι εἶναι ἀδύνατον νὰ παραμείνουν μέχρι τὸ βράδυ ἐντελῶς ἄσιτοι) περιφρονώντας τὸν Καρθαγένης-41 (κατὰ τὸ Πηδάλιο -48) 13.

Ἡ  ἐξαίρεση ποὺ προβλέπει ὁ κανόνας σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία τὴν Μ. Πέμπτη «ἐν ᾗ τὸ Κυριακόν δεῖπνον ἐπιτελεῖται» μποροῦν νὰ προσέλθουν στὴ Θ. Κοινωνία καὶ μὴ νηστικοὶ δὲν ἰσχύει μετὰ τὴν ρητὴ τροποποίησή του ἀπὸ τὸν Στ-29. Ἡ Στ΄ἐν Τρούλῳ Οἰκουμενικὴ θεώρησε τὴ διάταξη αὐτὴ ὡς προσωρινὴ οἰκονομία τῶν Πατέρων τῆς Καρθαγένης, καὶ τὴν ἀκύρωσε σημειώνοντας ἐπὶ λέξει: «Μηδενὸς οὖν ἡμᾶς ἐνάγοντος καταλιπεῖν τὴν ἀκρίβειαν, ὁρίζομεν, ἀποστολικαῖς καὶ πατρικαῖς ἑπόμενοι παραδόσεσι, μὴ δεῖν ἐν Τεσσαρακοστῇ τῇ ὑστέρα ἑβδομάδι τὴν Πέμπτην λύει, καὶ ὅλην τὴν Τεσσαρακοστὴν ἀτιμάζειν». Γιὰ τοὺς Πατέρες τῆς Στ΄ Οἰκουμενικῆς ἡ τήρηση τῆς εὐχαριστιακῆς νηστείας - ἀσιτίας θεμελιώνεται σὲ «ἀποστολικὲς καὶ πατερικὲς παραδόσεις», ἡ τυχὸν δὲ περιφρόνησή της, ἀκόμα καὶ τὴ Μ. Πέμπτη, ὁδηγεῖ σὲ «ἀτίμωση» ὅλης τῆς Τεσσαρακοστῆς!

Ἡ ἐκκλησιαστικὴ οἰκονομία ἐφαρμόζεται μόνο σὲ περίπτωση ἐπικειμένου θανάτου σύμφωνα μὲ ρητὴ κανονικὴ διάταξη τοῦ Ἁγ. Νικηφόρου Ὁμολογητοῦ (9ος αἰ.) «Δεῖ μεταδιδόναι τῆς θείας Κοινωνίας τῷ ἀσθενούντι ἀποθανεῖν κινδυνεύοντι, καὶ μετὰ τὸ γεύσασθαι βρώσεως» (κανὼν Θ΄) 14, μὲ τὴν ὁποία τροποποιεῖται ἡ σχετικὴ ἀπαγόρευση τοῦ Ἁγ. Ἀναστασίου τοῦ Σιναΐτου (7ος αἰ.) 15.

Ὁ ἱερὸς Αὐγουστῖνος ἀποδίδει τὴν αὐστηρότητα τῆς ευχαριστιακῆς νηστείας σὲ ἐντολὴ τοῦ Ἁγ. Πνεύματος16, ἐνῶ ὁ ἱστορικὸς Σωκράτης (4ος αἰ.) χαρακτηρίζει «οὐχ ὡς ἒθος χριστιανῶν» τὴν τέλεση Θ. Εὐχαριστίας χωρὶς νὰ ἔχει προηγηθεῖ ὁλοήμερη νηστεία17.

Ἔτσι, ὁ Ἃγ. Νικόδημος Ἁγιορείτης συγκεφαλαιώνοντας τὴν ἐκκλησιαστικὴ παράδοση σημειώνει: «Ὅθεν καὶ οἱ θέλοντες μεταλαβεῖν, ἕως πρὸ τοῦ μεσονυκτίου ἔχουν τὴν ἄδειαν νὰ πίνουν νερὸ καὶ μετὰ ταῦτα πρέπει νὰ μὴν βάλουν τίποτε εἰς τὸ στόμα, ἕως οὐ μεταλάβουν» 18.  Συνεπῶς καί γιά τόν Ἃγ. Νικόδημο Ἁγιορείτη ἡ ἡμέρα ἀλλάζει στὸ μεσονύκτιο καὶ ὄχι τὸ ἀπόγευμα καί βέβαια οὒτε οἱ πιστοί πού ἒχουν φάει τό Μ. Σάββατο μποροῦν νά κοινωνήσουν στήν Ἀνάσταση στίς 10:30 μμ!

Γιατὶ λοιπὸν τέτοια περιφρόνηση στοὺς Ἁγίους μας;

11. Οἱ ἀρχιερεῖς καὶ ἱερεῖς πού θὰ κοινωνήσουν στὶς 10:30 μμ τοῦ Μ. Σαββάτου τούς πιστοὺς οἱ ὁποῖοι ἔχουν φάει τό Μ. Σάββατο θὰ προβοῦν, κατὰ τὸν Ἰω. Χρυσόστομο σέ σοβαρότατη ἀσέβεια. Ὁ Ἅγιος ἀρνούμενος τὴν συκοφαντικὴ κατηγορία «ὅτι τινὰς ἐκοινώνησε μετὰ τὸ φαγεῖν αὐτούς» ἀναφέρει: «Πολλὰ κατ’ ἐμοῦ ἐσκευάσαντο, καὶ λέγουσιν, ὅτι τινὰς ἐκοινώνησα μετὰ τὸ φαγεῖν αὐτούς. Καὶ εἰ μὲν τοῦτο ἐποίησα, ἐξαλειφθείῃ τὸ ὄνομά μου ἐκ τῆς βίβλου τῶν ἐπισκόπων, καὶ μὴ γραφείῃ ἐν τῇ βίβλῳ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, ὅτι ἰδοὺ ἐὰν τοιοῦτον ἐγὼ ἔπραξα, καὶ ἀποβαλεῖ με Χριστὸς ἐκ τῆς βασιλείας αὐτοῦ»!19

Ὅταν ὁ Μέγας Χρυσόστομος ὁμιλεῖ κατ’ αὐτὸν τὸν αὐστηρό τρόπο («ἐξαλειφθείῃ τὸ ὄνομά μου ἐκ τῆς βίβλου τῶν ἐπισκόπων …  μὴ γραφείῃ ἐν τῇ βίβλῳ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, … ἀποβαλεῖ με Χριστὸς ἐκ τῆς βασιλείας αὐτοῦ»), πῶς να τολμήσουμε ἀρχιερεῖς καὶ ἱερεῖς Μεγαλοσαββατιάτικα νά κοινωνήσουμε πιστούς «μετὰ τὸ φαγεῖν αὐτούς» ἀρνούμενοι νά ἀκολουθήσουμε «ἀποστολικαῖς καὶ πατρικαῖς… παραδόσεσι» (Στ-29);   

12. Ἐφέτος ἔχουμε στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος κατάλυση τῆς αὐστηρῆς νηστείας τοῦ Μ. Σαββάτου καὶ κατ΄ ἐπέκταση τὴν πλήρη ἀλλοίωση τοῦ χαρακτῆρα του, διότι οὐσιαστικὰ προτρέπονται οἱ πιστοὶ φεύγοντας ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία στὶς 10:30 μμ τοῦ Μ. Σαββάτου νὰ παρακαθήσουν στὸ πασχαλιάτικο τραπέζι, ἀφοῦ… ἤδη ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε! Ἂν ὅμως τοὺς ποῦμε νὰ περιμένουν νὰ φᾶνε τὸ πασχαλινὸ τραπέζι μετὰ τὶς 12:00 –ἀκούστηκε καὶ αὐτό!–  θὰ ἀποδειχθοῦμε τοὐλάχιστον ἀνακόλουθοι καὶ φαιδροί διότι τότε ἀκυρώνουμε καὶ τὴν τελετὴ τῆς Ἀναστάσεως καὶ τὴ Θ. Λειτουργία ποὺ πρὶν ἀπὸ λίγο ἐπιτελέσαμε…

Νὰ ἐπισημάνουμε ὅτι ὁ ἑορτασμὸς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου συναρτᾶται ἄμεσα μὲ τὸ πότε ὁλοκληρώνεται ἡ νηστεία τοῦ Μ. Σαββάτου. Ἔτσι τὸ «ἀπονηστίζεσθαι», ποὺ θὰ δοῦμε στοὺς πιὸ κάτω ἱεροὺς κανόνες καὶ στὰ πατερικὰ κείμενα, σημαίνει ὅτι ὁλοκληρώθηκε ὁ ἑορτασμὸς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου καὶ ἒτσι τελειώνει καὶ ἡ νηστεία.

α) Γιὰ τὴ μοναδικότητα τῆς νηστείας ὁλόκληρης τῆς ἡμέρας τοῦ Μ. Σαββάτου μέχρι τὰ ξημερώματα τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα (κατὰ τὴν ὥρα τῆς ἀλεκτροφωνίας = πού λαλοῦν οἱ πετεινοί, διότι τότε δὲν ὑπῆρχαν ρολόγια…), δηλ. μετὰ τὶς 2:30 πμ) ἐντέλλονται οἱ Ἀποστολικὲς Διαταγές, οἱ ὁποῖες ἀπηχοῦν τὴ λειτουργικὴ καὶ κανονικὴ πράξη τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας ποὺ παραμένει ἀναλλοίωτη μέχρι σήμερα: «Ἐν ταῖς ἡμέραις οὖν τοῦ Πάσχα νηστεύετε, ἀρχόμενοι ἀπὸ Δευτέρας μέχρι καὶ Παρασκευῆς καὶ Σαββάτου ἓξ ἡμέρας… ἡμέραι γάρ εἰσι πένθους, ἀλλ’ οὐχ ἑορτῆς. Τὴν μέν τοι Παρασκευὴν καὶ τὸ Σάββατον ὁλόκληρον νηστεύσατε, οἷς δύναμις πρόσεστι τοιαύτη, μηδενὸς γευόμενοι μέχρις ἀλεκτροφωνίας νυκτὸς (σ.σ. μετὰ τὶς 2:30 πμ!). Εἰ δέ τις ἀδυνατεῖ τὰς δύο συνάπτειν ὁμοῦ φυλασσέσθω κἂν τὸ Σάββατον. Λέγει γάρ που ὁ Κύριος περὶ ἑαυτοῦ φάσκων «ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ’ αὐτῶν ὁ Νυμφίος, νηστεύουσιν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις» 20. Καὶ συνεχίζουν οἱ Ἀποστολικὲς Διαταγὲς: «Διὸ παραινοῦμεν καὶ ἡμῖν νηστεύειν ταύτας… τῷ δὲ Σαββάτῳ μέχρις ἀλεκτροφωνίας παρατείνοντες, ἀπονηστίζεσθε ἐπιφωσκούσης μιᾶς Σαββάτων, ἥτις ἐστὶ Κυριακή21. Ἀπὸ ἑσπέρας ἕως ἀλεκτροφωνίας ἀγρυπνοῦντες καὶ ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ συναθροιζόμενοι γρηγορεῖτε, προσευχόμενοι καὶ δεόμενοι τοῦ Θεοῦ, ἐν τῇ διανυκτερεύσει ὑμῶν…μέχρις ἀλεκτρυόνων κραυγῆς … Καὶ αὐτοῦ σταυρωθέντος τῇ Παρασκευῇ καὶ ἀναστάντος ἐπιφωσκούσης Κυριακῆς ἐπληρώθη ἡ Γραφὴ … Διὰ τοῦτο οὖν καὶ ὑμεῖς ἀναστάντος τοῦ Κυρίου προσενέγκατε τὴν θυσίαν ὑμῶν … καὶ λοιπὸν ἀπονηστεύετε, εὐφραινόμενοι καὶ ἑορτάζοντες» 22.

Δηλαδή ἡ ἀρχαία Ἐκκλησία νήστευε μέχρι τήν ὣρα τῆς ἀλεκτοφωνίας. Τελοῦσε τὴν ἀναστάσιμη ἀκολουθία-πανυχίδα «ἀπὸ ἑσπέρας ἕως ἀλεκτροφωνίας ἀγρυπνοῦντες καὶ ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ συναθροιζόμενοι» δηλ. ἀπὸ τὸ ἀπόγευμα τοῦ Μ. Σαββάτου μέχρι τὰ ξημερώματα τῆς Κυριακῆς «μέχρις ἀλεκτρυόνων κραυγῆς» (ὅταν λαλοῦσαν τὰ κοκόρια) παρέμεναν στὸ Ναὸ καὶ ὅταν ἤδη εἶχε ἀναστηθεῖ ὁ Χριστὸς  («ἀναστάντος ἐπιφωσκούσης Κυριακῆς» δηλ. ὅταν ξημέρωνε Κυριακὴ) τότε τελοῦσαν τὴν «θυσίαν» (τὴν Θ. Λειτουργία) καὶ μετὰ πήγαιναν νὰ φᾶνε «ἀπονηστίζεσθε ἐπιφωσκούσης μιᾶς Σαββάτων, ἥτις ἐστὶ Κυριακὴ».

Αὐτὴ εἶναι ἡ τάξη, ἡ πράξη καὶ ἡ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας ποὺ δὲν ἔχει καμία σχέση μὲ σοφίσματα ποὺ τό μόνο πού ἐπιτυγχάνουν εἶναι νὰ ἐκθέτουν τοὺς σοφιστάς ἀκόμα καί ἂν εἶναι κατά τα ἂλλα «ρήτορες πολύφθογγοι»… Για τὴν ἐκκλησιαστικὴ μας πατερική καί κανονική παράδοση ἰσχύει ὁ χαιρετισμὸς τῆς Παναγίας μας: «χαῖρε φιλοσόφους ἀσόφους δεικνύουσα,… χαῖρε ὅτι ἐμωράνθησαν οἱ δεινοὶ συζητηταὶ χαῖρε ὅτι ἐμαράνθησαν οἱ τῶν μύθων ποιηταί, χαῖρε ὅτι τῶν Ἀθηναίων τὰς πλοκὰς διασπῶσα»…

β) Τὴν μαρτυρία τῶν Ἀποστολικῶν Διαταγῶν ἐπιβεβαιώνει καὶ τὸ περίφημο Ὁδοιπορικὸ τῆς Αἰθερίας (4ος  αἰ.), σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο ἡ ὥρα ἐνάρξεως τῶν Ἀκολουθιῶν κατὰ τὴ Μ. Ἑβδομάδα (ὅπως καὶ ὅλες τὶς Κυριακὲς τοῦ χρόνου) στὸν Πανίερο Ναὸ τῆς Ἀναστάσεως ἦταν ἡ «πρώτη ἀλεκτροφωνία», ὅταν πρωτολαλοῦσε ὁ πετεινὸς (μετὰ τὶς 2:30 πμ) 23.

Ὁ Ἃγ. Ἐπιφάνιος Κύπρου καὶ αὐτὸς προσμαρτυρεῖ ὅτι ἡ Πασχαλινὴ Ἀκολουθία ὁλοκληρωνόταν τὰ ξημερώματα τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα: «περὶ τὴν τῶν ἀλεκτρυόνων κλαγγὴν ἐν τῇ ἀναστασίμῳ ἡμέρᾳ καὶ πανηγύρει  μεγάλῃ τοῦ Πάσχα»24.

Ὁ Μ. Βασίλειος ἀναφέρεται σὲ μία ἁπλὴ παννυχίδα  καὶ προσμαρτυρεῖ ὅτι «ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζει παρ’ ἡμῖν ὁ λαὸς ἐπὶ τὸν οἶκον τῆς προσευχῆς… ἐν τῇ ποικιλίᾳ τῆς ψαλμωδίας τὴν νύκτα διενεγκόντες, μεταξὺ προσευχόμενοι ἡμέρας ἤδη ὑπολαμπούσης» 25. Ἂν γιὰ μία ἁπλὴ ἑορτὴ ὁ λαὸς παραμένει στὴν Ἀκολουθία μέχρι τὰ ξημερώματα, πόσο μᾶλλον γιὰ τὴ μέγιστη τῶν ἑορτῶν, τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, δὲν θὰ παρέμενε μέχρι τὰ ξημερώματα τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα; Ἐπιβεβαιώνει μάλιστα ὅτι αὐτὴ ἡ συνήθεια ἐπικρατεῖ σὲ ὅλες τὶς Ἐκκλησίες: «τὰ νῦν κεκρατηκότα ἒθη πάσαις ταῖς τοῦ Θεοῦ Εκκλησίαις συνῳδὰ ἐστὶ καὶ σύμφωνα»!

γ) Καὶ ἂν οἱ ἀνωτέρω ἀναφορὲς ἀποτελοῦν μαρτυρίες τῆς ἐκκλησιαστικῆς πράξεως καὶ ἐμπειρίας καί θὰ μποροῦσε νὰ ὑποστηρίξει κάποιος -ἀσφαλῶς ἐσφαλμένα- ὅτι δὲν εἶναι ὑποχρεωτικὲς διότι δὲν ἔχουν κανονικὴ ἰσχὺ ὑπάρχει ὁ 1ος κανόνας τοῦ Ἁγ. Διονυσίου Ἀλεξανδρείας (Διονυσ-1) (265 μΧ), πού ἒχει ἐπικυρωθεῖ ἀπὸ τὶς Στ΄ καὶ Ζ΄ Οἰκουμενικὲς Συνόδους, ἔχει οἰκουμενικὸ κῦρος καὶ εἶναι ὑποχρεωτικὸς γιὰ ὅλους μας! Ὁ Ἃγ. Διονύσιος ἀπαντώντας σὲ ἐρώτημα τοῦ ἐπισκόπου Πενταπόλεως Βασιλείδη, ἀναφορικὰ μὲ τὸν ἀκριβῆ χρόνο τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου καὶ συνακόλουθα μὲ τὸ πότε ἀρχίζει ἡ πανήγυρις τῆς Ἀναστάσεως καὶ ὁλοκληρώνεται ἡ νηστεία («πυνθανόμενος καθ᾿ ἣν ὥραν ἀπονηστίζεσθαι δεῖ τὴν τοῦ Πάσχα ἡμέραν, τινὰς μὲν γὰρ τῶν ἀδελφῶν λέγειν φής, ὅτι χρή τοῦτο ποιεῖν πρὸς τὴν ἀλεκτοροφωνίαν, τινὰς δέ, ὅτι ἀφ᾿ ἑσπέρας χρή») σημειώνει ὅτι «ἀκριβῆ δὲ ὅρον τιθέναι … καὶ ὥραν πάνυ μεμετρημένην, ὅπερ καὶ δύσκολον καὶ σφαλερὸν ἐστὶ», διότι δὲν μᾶς διασώζουν τὰ Εὐαγγέλια τὸν ἀκριβὴ χρόνο τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου καὶ γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ παρατηρεῖται καὶ διαφορὰ στὶς κατὰ τόπους Ἐκκλησίες. Ὁ Διονυσ-1 μᾶς διασώζει τὴν πληροφορία ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης ἑόρταζε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου τὸ πρωὶ τῆς Κυριακῆς, ἐνῶ τῆς Ἀλεξανδρείας πρὶν νὰ ξημερώσει : «Οἱ μὲν γὰρ ἐν Ρώμῃ ἀδελφοί, ὡς φασί, περιμένουσι τὸν ἀλέκτορα, περὶ δὲ τῶν ἐνταῦθα ἔλεγες,  ὅτι τάχιον».

Πάντως σὲ καμία Ἐκκλησία ποτὲ καὶ πουθενὰ Μ. Σάββατο ἀπόγευμα!

Μάλιστα ὁ Ἅγιος Διονύσιος στὸν Διονυσ-1 ἐπιτάσσει ρητῶς ὅτι «μετὰ τὸν τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν καιρὸν χρή τῆς ἑορτῆς καὶ τῆς εὐφροσύνης ἐνάρχεσθαι, μέχρις ἐκείνου τὰς ψυχὰς ταῖς νηστείαις ταπεινοῦντας» διότι αὐτὸ «ὑπὸ πάντων ὁμοίως ὁμολογηθήσεται». Καὶ καταλήγει ὁ Ἃγ. Διονύσιος Ἀλεξανδρείας μεμφόμενος «τοὺς μὲν λίαν ἐπιταχύνοντας καὶ πρὸ νυκτὸς ἐγγὺς ἤδη μεσούσης ἀνιέντας ὡς ὀλιγώρους καὶ ἀκρατεῖς μεμφώμεθα, ὡς παρ’ ὀλίγον προκαταλύοντας τὸν δρόμον, λέγοντος ἀνδρὸς σοφοῦ, οὐ μικρὸν ἐν βίῳ τὸ παραμικρόν» 26!

Παρόμοια ἀναφέρει ὁ κανόνας Στ-89 ὁ ὁποῖος ἐντέλλεται: «χρή τοὺς πιστοὺς περὶ μέσας τῆς μετὰ τὸ Μ. Σάββατο νυκτὸς ὥρας ἀπονηστίζεσθαι» δηλαδή, ἑορτασμὸς καί ὁλοκλήρωση τῆς νηστείας μετὰ τὰ μεσάνυκτα τοῦ Μ. Σαββάτου, διότι οἱ Εὐαγγελιστὲς ἀναφέρουν «Ὀψὲ Σαββάτων» ἢ «Ὄρθρου βαθέως» «τὴν βραδύτητα τῆς νυκτὸς ὑπογραφόντων»! Εἶναι προφανὲς ὅτι οἱ κανονικές διατάξεις εἶναι ἐντελῶς ἀντίθετες μὲ τὴν προταθεῖσα συνοδικὴ ἀπόφαση γιὰ τὶς 9:00 μμ τοῦ Μ. Σαββάτου καὶ ἀνατρέπουν κάθε προσπάθεια ὑποστηρίξεώς της!

Συνεπῶς γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ μας παράδοση (λειτουργικὴ καὶ κανονικὴ) δὲν χωροῦν σοφίσματα ποὺ ἐργαλειοποιοῦν κατὰ τὸ δοκοῦν τὴ μέτρηση τοῦ χρόνου (ἰουδαϊκό, βυζαντινό, πολιτικὸ ἡμερονύκτιο κοκ) γιὰ νὰ παραπλανοῦν τοὺς ἀδαεῖς. Ο Στ-89 ἐντέλλεται ὁ ἑορτασμὸς καί  ἡ ὁλοκλήρωση τῆς νηστείας να γίνει μετὰ τὰ μεσάνυκτα τοῦ Μ. Σαββάτου. Οἱ Στ΄ καὶ Ζ΄ Οἰκουμενικὲς ἐπικυρώνοντας τὸν Διον-1 ὡς οἰκουμενικοῦ κύρους ἱερὸ κανόνα ἐπιτάσσουν: «μετὰ τὸν τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν καιρὸν χρή τῆς ἑορτῆς καὶ τῆς εὐφροσύνης ἐνάρχεσθαι, μέχρις ἐκείνου τὰς ψυχὰς ταῖς νηστείαις ταπεινοῦντας» διότι αὐτὸ «ὑπὸ πάντων ὁμοίως ὁμολογηθήσεται». Καὶ «τοὺς μὲν λίαν ἐπιταχύνοντας καὶ πρὸ νυκτὸς ἐγγὺς ἤδη μεσούσης ἀνιέντας ὡς ὀλιγώρους καὶ ἀκρατεῖς μεμφώμεθα, ὡς παρ’ ὀλίγον προκαταλύοντας τὸν δρόμον, λέγοντος ἀνδρὸς σοφοῦ, οὐ μικρὸν ἐν βίῳ τὸ παραμικρόν»!

Μήπως σὲ αὐτοὺς ποὺ «μέμφεται» ὁ ἱερὸς κανόνας ὡς «λίαν ἐπιταχύνοντας καὶ πρὸ νυκτὸς ἐγγὺς ἤδη μεσούσης ἀνιέντας» πρέπει νὰ ἐνταχθεῖ καὶ ὁ ἱερὸς κλῆρος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μετὰ τὴ Συνοδικὴ ἀπόφαση γιὰ μετάθεση τῆς πασχαλινῆς πανηγύρεως  «πρὸ νυκτὸς ἐγγὺς ἤδη μεσούσης»; 

13. Τί νά σχολιάσει κανείς για τὸ ἀδιανόητο «τυπικὸ» τέλεσης μιᾶς -οἱονεὶ- Πασχαλινῆς Ἀκολουθίας ποὺ προτείνει ἡ ὑπ’ ἀριθμ 3041/21.4.21 Συνοδικὴ Ἐγκύκλιος:  χωρίς τό Ἀναστάσιμο Εὐαγγέλιο (ἡ ἐγκύκλιος ἀναφέρει μόνο 10 φορὲς τὸ «Χριστὸς Ἀνέστη!» καὶ μετὰ Δοξαστικὸ Αἲνων…), χωρὶς τὰ Εἰρηνικά, χωρὶς τὸν περίφημο Ἀναστάσιμο Κανόνα τοῦ Ἁγ. Ἰω. Δαμασκηνοῦ, χωρὶς τὸ Συναξάριο τῆς ἡμέρας, χωρὶς τὸ «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι…», χωρὶς τὸ Ἐξαποστειλάριο, χωρὶς τοὺς Αἴνους, χωρὶς τὴν διὰ τοῦ Ἱ. Εὐαγγελίου Προσκύνηση τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ… Τελικά, τί ἀπομένει ἀπὸ τὴν Πασχάλιο Ἀκολουθία;

Ὁρισμένοι γιὰ νὰ δικαιολογήσουν τὴ Συνοδικὴ Ἀπόφαση ἐπικαλοῦνται τὴν κατ’ οἰκονομία ἐπανάληψη ἀπὸ ἕνα ἱερέα πρὸ τῆς 12ης  νυκτερινῆς τῆς Τελετῆς τῆς Ἀναστάσεως σὲ ἐνορίες χωριῶν ποὺ στεροῦνται ἐφημερίου. Ἀσφαλῶς αὐτὴ ἡ πρακτικὴ ἔχει προκύψει ἀπὸ τὴν ἀδήριτο ἀνάγκη ἀλλὰ δὲν μπορεῖ νὰ παράσχει ἄλλοθι στὴ Συνοδικὴ Ἀπόφαση, διότι εἶναι πολλαπλῶς προβληματικὴ. Οὔτε εἶναι δυνατὸν νὰ χρησιμοποιεῖται πρὸς ὑπόδειγμα καὶ γενίκευση σὲ ὁλόκληρη τὴν τοπικὴ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος! Δὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε τὸ κανονικὸ ἀξίωμα: «τὸ παρὰ τοὺς κανόνας οὐκ ἕλκεται εἰς ὑπόδειγμα» (Ἁγ. Γρηγόριος Θεολόγος, Λόγος εἰς τὰ Φῶτα,  πρβλ ΑΒ-17)! Ὅταν μάλιστα ἡ Ἱ. Σύνοδος εἶχε τὴ δυνατότητα καὶ τὰ ὑγειονομικὰ μέτρα νὰ τηρήσει καὶ νὰ ἑορτάσει τὴν Κυριακὴ τὸ πρωὶ «ὄρθρου βαθέως» τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ὅπως τελικὰ θὰ γίνει στὴν Ἱ. Μητρόπολη Κυθήρων καὶ ἀλλοῦ!

Ἡ ρύθμιση αὐτὴ θὰ εἶχε καὶ τὴν εὐεργετικὴ διάσταση νὰ περιοριστεῖ στὸ ἐλάχιστο ἡ φολκορική διάσταση γιὰ τοὺς πολλοὺς τῆς Τελετῆς τῆς Ἀναστάσεως ποὺ ὁδηγοῦσε μὲ τὴν ἄμεση φυγὴ καὶ μὴ συμμετοχὴ στὴ Θ. Λειτουργία σὲ ἀσέβεια πρὸς τὸν Ἀναστάντα Χριστό.

Ἀξίζει ὅμως νὰ ἀναφέρω μία πρακτικὴ ἄσκησης ὀρθῆς οἰκονομίας, ἐνδεικτικὴ λειτουργικοῦ καὶ κανονικοῦ ἤθους: Ὅταν τὸ 1967 νέος κληρικὸς ὁ ἀείμνηστος πατέρας μου π. Κωνσταντῖνος Γκοτσόπουλος, διορίστηκε Ἐφημέριος στὸ χωριὸ Σανταμέριο Ἀχαΐας ἐξυπηρετοῦσε ἄλλα δύο χωριὰ καὶ τὴν ἱστορικὴ Ἱ. Μ. Μαρίτσης. Τὸ πρῶτο Πάσχα τῆς ἱερωσύνης του ξεκίνησε ἀπὸ νωρὶς τὸ μεσημέρι (διότι οἱ μετακινήσεις γίνονταν μὲ τὰ ζῶα…) τὶς Τελετὲς τῆς Ἀναστάσεως καὶ κατέληξε στὸ χωριὸ  τὰ μεσάνυκτα γιὰ νὰ ψάλλει τὸ ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! καὶ νὰ τελέσει τὴ Θ. Λειτουργία.  Ὅταν ἀργότερα τὸ εἶπε στὸν πνευματικὸ του ἀείμνηστο π. Θεοφάνη Τερζή  -ἐκ τῶν στενῶν μαθητῶν τοῦ πιστοῦ τηρητοῦ τῶν ἱερῶν κανόνων Ἁγίου Γέροντος π. Γερβασίου Παρασκευοπούλου- αὐτὸς τὸν ἐπέπληξε λέγοντας του ὅτι αὐτὸ δὲν ἐπιτρέπεται. Ἔτσι, τὶς ἑπόμενες χρονιὲς καθ’ ὑπόδειξη τοῦ π. Θεοφάνους τελοῦσε στὸ κεντρικὸ χωριὸ κανονικὰ τὰ μεσάνυκτα τὴν Τελετὴ τῆς Ἀναστάσεως καὶ τὴ Θ. Λειτουργία, ἔπαιρνε μαζὶ τοῦ Θ. Κοινωνία γιὰ τὰ ἄλλα χωριὰ ὅπου ἔψαλε μόνο τὸ ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!, κοινωνοῦσε τοὺς πιστοὺς καὶ κατέληγε στὴν Ι. Μ. Μαρίτσης ὅπου κοινωνοῦσε τὶς μοναχές, κατέλυε τὸ Ἃγ. Ποτήριο καὶ παρεκάθητο σὲ μοναστικὴ πασχαλινὴ τράπεζα, μεσημεριανὴ πλέον! Στὴν οἰκογένεια ἔφτανε νωρὶς τὸ ἀπόγευμα… Τὸ ἐντυπωσιακὸ ἦταν ὅτι οἱ περισσότεροι χωρικοὶ περίμεναν ξημερώματα τὸν παπᾶ νὰ ψάλει τὸ ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! καὶ μετὰ ἒτρωγαν-ἀπονήστευαν γιὰ νὰ ἐπιβεβαιώσουν τὸν Ἃγ. Διονύσιο Ἀλεξανδρείας: «τοὺς δὲ ἐφυστερίζοντας καὶ διαρκοῦντας ἐπὶ πλεῖστον καί… ἐγκαρτερούντας… ὡς γενναίους καὶ φιλοπόνους ἀποδεχόμεθα» (Διονυσ-1)!

Ἡ Συνοδικὴ Ἀπόφαση τῆς 20.4.21 ἔρχεται ὡς ἐπιστέγασμα (εἴθε νὰ εἶναι τὸ τελευταῖο!) μιᾶς σειρᾶς σοβαρῶν -ἀτυχῶν κατ’ ἐμὲ- Συνοδικῶν ἐπιλογῶν (Σύνοδος Κρήτης-2016, ἀναγνώριση ἀχειροτονήτων καὶ σχισματικῶν Οὐκρανῶν-2019, διαχείριση τῆς πανδημίας-2020, Σαββατιάτικη Ἀνάσταση-2021) ποὺ σκανδαλίζουν ἕνα μεγάλο μέρος τοῦ πιστοῦ λαοῦ, ἀπομειώνουν τὴν ἐμπιστοσύνη στοὺς ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὑποβιβάζουν στὴ συνείδηση τῶν πιστῶν τὸ Συνοδικὸ θεσμὸ μὲ ἀπρόβλεπτες καὶ καταστροφικὲς συνέπειες γιὰ τὴν ἐν ἀληθείᾳ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας.

Εἶναι βέβαιο ὅτι ἀκόμα καὶ ὅσοι προσπαθοῦν ἀπεγνωσμένα νὰ ὑποστηρίξουν τὴν ἀπόφαση γιὰ Σαββατιάτικο ἑορτασμὸ τοῦ Πάσχα καὶ ὅσοι θὰ τὴν ἐφαρμόσουν ὁμολογοῦν ἐμμέσως πλὴν σαφῶς  ὅτι δὲν ἔπρεπε νὰ ληφθεί, διότι ἔχει ὁδηγήσει χωρὶς λόγο σὲ ἀδιέξοδο σὲ ἀδιέξοδο τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος.

‒ Ποιὰ ἡ λύση;

‒ «Ἡ ταπείνωση βγάζει ἀπὸ τὰ ἀδιέξοδα!» ἔλεγε ὁ ἀείμνηστος καθηγητὴς Κων. Παπαπέτρου.

Παρακαλοῦμε υἱικῶς τὴν Σεπτὴ Ἱ. Σύνοδο νὰ μὴν ἐπιμείνει στὴν ὑλοποίηση τῆς ἀποφάσεώς Της ἀλλὰ νὰ ἐπιμείνει στόν ἑορτασμό τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου σύμφωνα μέ τά καθιερωμένα. Εἶναι ντροπὴ καὶ εὐτελισμὸς ἡ Ἑλληνικὴ Πολιτεία νὰ κακοποιήσει τὴν Κυριακὴ τοῦ Πάσχα καὶ τὴν ἑπομένη, Δευτέρα τοῦ Πάσχα, νὰ ἀπελευθερώσει τὴν ἑστίαση! Δὲν πρέπει μὲ κανένα τρόπο νά τό ἀνεχθεῖ αὐτὸ ἡ ἐκκλησιαστική μας συνείδηση…

Στὴν ἐσχάτη τῶν περιπτώσεων ἂν ἡ παραδεδομένη τάξη δὲν ἐπιτευχθεῖ, παρακαλεῖται ἡ Ἱ. Σύνοδος νὰ ἀναθεωρήσει τὴν ἀπόφασή Της ὁρίζοντας τὸν ἑορτασμὸ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου τὰ ξημερώματα τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα «ὀψὲ Σαββάτων», «λίαν πρωὶ τῆς μιᾶς Σαββάτων», «τῇ ἐπιφωσκούσῃ μιὰ τῶν Σαββάτων», «ἡμέρας ἤδη ὑπολαμπούσης» σύμφωνα μὲ τὰ Εὐαγγέλια καὶ τὶς πατερικὲς καί κανονικές ἀναφορές.

Μὲ τὴν τροποποίηση τῆς ἀποφάσεως ταπεινουμένη ἡ Σύνοδος θὰ ἐξυψωθεῖ στὴ συνείδηση κληρικῶν καὶ λαϊκῶν, ἐνῶ μὲ τὴν τὴν ἀναγκαστικὴ ἐπιβολή καί ὑλοποίησή της ἢ τή διαφαινόμενη σέ πολλά μέρη de facto κατάργησή της θὰ καταρρακωθεῖ  τὸ κῦρος τῆς ἰδίας τῆς Ἱ. Συνόδου.

«Ἡ ταπείνωση βγάζει ἀπὸ τὰ ἀδιέξοδα»! Πάντοτε καί ὃλους μας!

Καλὴ Ἀνάσταση!

π. Ἀναστάσιος Γκοτσόπουλος

____________________

1. Μητροπολίτης Ιλίου Αθηναγόρας: ''Περιμένουμε την ΚΥΑ που θα αποτυπώσει το πλαίσιο λειτουργίας των Ναών'', στο https://www.romfea.gr/diafora/43067-iliou-perimenoume-tin-kya-pou-tha-apotyposei-to-plaisio-leitourgias-ton-naon

2. Ἀποστολικές Διαταγές, βιβλ. ε, κεφ. ιζ, PG 1, 888.

3. Πειραιώς Σεραφείμ: ''Διευκρινίσεις περί της ώρας της Αναστάσεως'', 25.4.21, στό https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/43169-peiraios-serafeim-diefkriniseis-peri-tis-oras-tis-anastaseos,  Ι.Μ. Εδέσσης: Για τον χρόνο εορτασμού της Αναστάσεως, 26.4.21, στο https://www.romfea.gr/ieres-mitropoleis/43231-i-m-edessis-gia-ton-xrono-eortasmoy-tis-anastaseos π. Εφραίμ Γκιβίσης Είναι πρόβλημα η αλλαγή της ώρας της Ανάστασης; (μια αρχαιολογική ματιά στο θέμα), 22.4.21, στό http://anastasiosk.blogspot.com/2021/04/blog-post_122.html , π. Νικόδημος Σκλέπας, Περί των υποτιθέμενων δύο λειτουργιών του Μ. Σαββάτου και της Ανάστασης στις 9.00, 22.4.21, στό  http://anastasiosk.blogspot.com/2021/04/900.html, Δ. Ἀνατολικιώτου, «Πάσχα 2021: Τὸ ψευδοδίλημμα τῶν δύο λειτουργιῶν μέσα στὴν «ἴδια ἡμέρα», 22.4.21, στό http://www.symbole.gr/typikon/thty/1550-pseudodilemma   

4. Ιδιαίτερα εύστοχη είναι η σχετική αναφορά του Πρωτ. Ν. Μοναστηριώτη, Περί της ώρας της Αναστάσιμης Θείας Λειτουργίας, 26.4.21, στο https://www.romfea.gr/katigories/10-apopseis/43232-peri-tis-oras-tis-anastasimis-theias-leitourgias

5. Γ. Ράλλη-Μ.Ποτλή, Σύνταγμα των θείων και ιερών κανόνων, εκδ. Β. Ρηγόπουλου, Θεσσαλονίκη 2002,τ. Δ΄ σ. 6.

6. Ράλλη-Ποτλή, Σύνταγμα, τ. Β΄ σ. 514-515.

7. Ράλλη-Ποτλή, Σύνταγμα, τ. Β΄ σ. 513.

8. Σχόλιο στόν Στ-89, Πηδάλιον, ἒκδ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1991, σ. 297-298.

9. Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Ἑρμηνεία στὸν Ἀποστ-7, Πηδάλιον, ἒκδ. Ρηγοπούλου 1991, σελ. 10.

10. Ἀντιοχ-1: «Πάντας τοὺς τολμῶντας παραλύειν τὸν ὅρον τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης συνόδου τῆς ἐν Νικαίᾳ συγκροτηθείσης ἐπὶ παρουσίᾳ τῆς εὐσεβείας τοῦ θεοφιλεστάτου βασιλέως Κωνσταντίνου, περὶ τῆς ἁγίας ἑορτῆς τοῦ σωτηριώδους Πάσχα, ἀκοινωνήτους καὶ ἀποβλήτους εἶναι τῆς ἐκκλησίας, εἰ ἐπιμένοιεν φιλονεικότερον ἐνιστάμενοι πρὸς τὰ καλῶς δεδογμένα, καὶ ταῦτα εἰρήσθω περὶ τῶν λαϊκῶν. Εἰ δέ τις τῶν προεστώτων τῆς ἐκκλησίας, ἐπίσκοπος, ἢ πρεσβύτερος, ἢ διάκονος, μετὰ τὸν ὅρον τοῦτον τολμήσειεν ἐπὶ διαστροφῇ τῶν λαῶν καὶ ταραχῇ τῶν ἐκκλησιῶν ἰδιάζειν, καὶ μετὰ τῶν Ἰουδαίων ἐπιτελεῖν τὸ Πάσχα· τοῦτον ἡ ἁγία σύνοδος ἐντεῦθεν ἤδη ἀλλότριον ἔκρινε τῆς ἐκκλησίας, ὡς οὐ μόνον ἑαυτῷ ἁμαρτίας ἐπισωρεύοντα, ἀλλὰ πολλοῖς διαφθορᾶς καὶ διαστροφῆς γινόμενον αἴτιον· καὶ οὐ μόνον τοὺς τοιούτους καθαιρεῖ τῆς λειτουργίας, ἀλλὰ καὶ τοὺς τολμῶντας τούτοις κοινωνεῖν μετὰ τὴν καθαίρεσιν. Τοὺς δὲ καθαιρεθέντας ἀποστερεῖσθαι καὶ τῆς ἔξωθεν τιμῆς, ἧς ὁ ἅγιος Κανὼν καὶ τὸ τοῦ Θεοῦ ἱερατεῖον μετείληφεν».

11. Σχόλιο στόν Στ-89, Πηδάλιον, ἒκδ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1991, σ. 297-298.

12. «Περὶ τῆς πίστεως γὰρ τοῦ ἐν Νίκαιᾳ τρακτάτου ἠκούσαμεν· ἀληθές ἐστι περὶ τῶν γινομένων μετὰ τὸ ἄριστον ἁγίων, ἵνα ἀπὸ νηστικῶν, ὡς ἐστὶν ἄξιον, προσφέρωνται, καὶ τότε ἐβεβαιώθη». Βλ. ἀξιοσημείωτα εἶναι τά σχόλια τῶν βυζαντινῶν κανονολόγων Ζωναρά, Βαλσαμῶνος, Ἀριστηνοῦ, στό Ράλλη-Ποτλή, Σύνταγμα, τ. Γ΄, σ. 417-418.

13. Καρθ-41 (κατά τό Πηδάλιο -48): «Ὥστε ἅγια θυσιαστηρίου, εἰ μὴ ἀπὸ νηστικῶν ἀνθρώπων, μὴ ἐπιτελεῖσθαι, ἐξῃρημένης μιᾶς ἐτησίας ἡμέρας, ἐν ᾗ τὸ Κυριακὸν δεῖπνον ἐπιτελεῖται. Ἐὰν δέ τινων κατὰ τὸν δειλινὸν καιρὸν τελευτησάντων εἴτε ἐπισκόπων, εἴτε τῶν λοιπῶν, παράθεσις γένηται, μόναις εὐχαῖς ἐκτελεσθῇ, ἐὰν οἱ ταύτην ποιοῦντες ἀριστήσαντες εὑρεθῶσι». Βλέπε και Ι. Φουντούλη, Λειτουργία Προηγιασμένων Δώρων [Κείμενα Λειτουργικής, 8], Θεσσαλονίκη  19782,  σ. 6,   του ιδίου, «Ευχαριστιακή νηστεία», στό Λειτουργικά Θέματα, τ. Γ΄, Θεσσαλονίκη 1977, σ. 78,  Π. Σκαλτσή,  «Αρχαϊκά στοιχεία στη Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων»,  στο  Λειτουργικές Μελέτες ΙΙ, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2006,  σ. 230.

14. Σχετικός εἶναι καί  ὁ Α-13: «Περὶ δὲ τῶν ἐξοδευόντων, ὁ παλαιὸς καὶ κανονικὸς νόμος φυλαχθήσεται καὶ νῦν, ὥστε, εἴ τις ἐξοδεύοι, τοῦ τελευταίου καὶ ἀναγκαιοτάτου ἐφοδίου μὴ ἀποστερεῖσθαι».

15. «Περὶ δὲ τῶν νεκρῶν, εἰ ἒξεστι τοῦ βίου τοῦτον ἐξερχόμενον κοινωνεῖν;  καὶ εἰ μὲν εὑρέθῃ νῆστις, κοινωνίας ἀξιούσθω .  εἰ δὲ μηγε, ἐαθήτω ἀκοινώνητος», Ἁγ. Ἀναστασίου Σιναΐτου, στὸ J.B.Pitra, Juris Ecclesiastici Graecorum Historia et Monumenta II, Romae, 1868, σ. 278.

16. S. Augustini Episcopi, Epistula 54, VI, 8,   PL 33, 203.

17. Σωκράτους, Ἐκκλησιαστική Ἱστορία, βιβλ. E΄, κεφ. κβ΄,  PG 67, 636AB.

18. Πηδάλιον, σ. 245.

19. Ἁγ. Ἰω. Χρυσοστόμου, Πρός Κυριακόν Ἐπίσκοπον ἐν ἐξορίᾳ ὄντα καὶ αὐτόν,  PG 52, 683.

20. Ἀποστολικές Διαταγές, βιβλ. ε, κεφ. ιη, PG 1, 889.

21. Σύμφωνα μὲ τὶς Ἀποστολικὲς Διαταγὲς τὸ «ἐπιφωσκούσης τῆς μιᾶς Σαββάτων» σημαίνει μετὰ τὴν ἀλεκτροφωνία, δηλαδὴ μετὰ τὶς 2:30 πμ τὰ ξημερώματα τῆς Κυριακῆς. Συνεπῶς ἐλέγχεται ὡς ἀνακριβὴς ὁ βασικὸς ἰσχυρισμὸς τοῦ κειμένου τῆς Ἱ. Μ. Ἐδέσσης ὅτι: «ἡ ἔναρξη τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα τοποθετεῖται μετὰ τὴν δύση τοῦ ἡλίου (Μ. Σάββατο). Δηλαδὴ μὲ τὸ σύχρονο ὡρολόγιο σύστημα στὶς 20.00 περίπου τοῦ Μ. Σαββάτου. Πιὸ ἁπλά, ἀφοῦ δύσει ὁ ἥλιος τὸ Μ. Σάββατο, ἀρχίζει ἡ Κυριακὴ τοῦ Πάσχα. Αὐτὸ ἐννοεῖ καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος ὅταν γράφει: «ὀψὲ σαββάτων, τῇ ἐπιφωσκούσῃ εἰς μίαν σαββάτων…». Ὁλόκληρο τὸ ἄρθρο τῆς Ἱ. Μ. Ἐδέσσης ἑδράζεται ἐπὶ τοῦ ἐσφαλμένου αὐτοῦ ἰσχυρισμοῦ..

22. Ἀποστολικές Διαταγές, βιβλ. ε, κεφ. ιζ, PG 1, 892-893.

23. Αἰθερίας, Ὁδοιπορικό τῶν Ἁγίων Τόπων καί Σινᾶ, μετφ. ἱερομον. Νικοδήμου Μπαρούση, ἐκδ. Τῆνος, Αθήνα 1989, σ. 80, βλ και 62, 73, 75.

24. PG 42, 828.

25. Μ. Βασιλείου, ἐπιστολή 27η, «τοῖς κατά Νεοκαισαρεία κληρικοῖς», PG 32, 764.

26. Ὁ Βαλσαμών σχολιάζει: «Ὀφείλομεν εἰπεῖν, ὅτι μὲν μέχρι τῆς ἕκτης ὥρας (12:00 μεσονύκτιο) καὶ αὐτῆς τοῦ νυκτερινοῦ Σαββάτου, ὀφείλομεν νηστεύειν. Ἀπὸ δὲ τῆς ἑβδόμης ὥρας (1:00πμ τῆς Κυριακῆς) ἄρχεται ἡ Κυριώνυμος, καθ’ ἣν ἀνέστη ὁ Χριστὸς (εἰκὸς ἐστὶν ἢ κατὰ τὴν ἑβδόμην ἢ κατὰ τὴν ὀγδόην γενέσθαι τὴν Ἀνάστασιν)» (Ράλλη-Ποτλή, Σύνταγμα, τ. Δ΄ σ. 6).

****************************************************************

H άποψή μου επί τών τεκταινόμενων Απαντώντας στήν επικαιρότητα

ΠΑΤΕΡΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΡΟΣ - ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣστοΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΩΡΑ..

*πατέρας Ιωάννης Γλιόγκος...Η Ελλάς ζει ιστορικές στιγμές. Στιγμές ανελέητης προδοσίας. Το μέλλον αβέβαιο σε μια χώρα που από την αρχή της μεταπολίτευσης ψάχνει να βρει τον εαυτό της. Ποιος κυβερνά αυτόν το τόπο άραγε… Ποιος θεωρείται πατριώτης και ποιος προδότης ; Οι πολιτικοί ή ο λαός που τους εξέλεξε ; ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΝΑ ΚΑΛΕΣΗ ΣΕ ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΤΟΥΣ ΨΕΥΤΟ ΡΩΜΗΟΥΣ... *Σέ κατέστρεψα καί δέν μετανόησες... λέγει Κύριος τών Δυνάμεων ενόποιον τού οποίου παρίσταμαι....* οποιος θέλει νά κλάψει ή νά εκδικηθεί μέ ειλικρίνεια άς τό πράξει όχι γιά θεαθήναι.. ...Τίς τελευταίες δεκαετίες οί αποστάτ... περισσότερα »

Η Μυστική θεωρία τών Πατέρων διά τὸν βαστάζοντα τὸ κεράμιον τοῦ Ὕδατος.

Ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ
Ερώτηση. Ποιός Είναι, κατά το Ευαγγέλιο, αυτός που βαστάζει, μέσα στην πόλη, το κεράμιο τού ύδατος, και γιατί ύδατος, με τον οποίο οι μαθητές που στέλνονται από τον Χριστό συναντώνται και διατάζονται να τον ακολουθούν; Ποιός είναι ο οικοδεσπότης; Και γιατί οι Ευαγγελιστές δεν αναφέρουν το όνομά του; Ποιό είναι το ανώγαιο το μεγάλο, όπου έχει στρωθεί τραπέζι και στο οποίο τελείται το φρικτό μυστήριο του Θείου Δείπνου;
Απάντηση. Όχι μόνο του ανθρώπου το όνομα δεν αναφέρει η Γραφή, προς τον οποίο έστειλε ο Χριστός τους δύο μαθητές για να ετοιμάσουν το Πάσχα, αλλά και της πόλης στην οποία στάλθηκαν. Έτσι, σε μια πρώτη ερμηνευτική προσπάθεια, νομίζω ότι με την πόλη δηλώνεται ο αισθητός κόσμος, ενώ ο άνθρωπος συμβολίζει γενικά το ανθρώπινο γένος, στο οποίο στέλνονται ως μαθητές του Θεού και του Λόγου. Και πρόδρομοι για να ετοιμάσουν τη μυστική του ευωχία με την ανθρώπινη φύση, στέλνονται ο νόμος της Παλαιάς και ο νόμος της Καινής Διαθήκης, Ο πρώτος καθαίρει τη φύση, με την άσκηση από κάθε μολυσμό. ενώ ο δεύτερος με τη θεωρητική μυσταγωγία, ανεβάζει το νου με τη γνωστική του δύναμη από τα σωματικά σε θεάματα συγγενή με τα νοητά.
Και απόδειξη γι’ αυτό είναι ότι οι μαθητές που στάλθηκαν είναι ο Πέτρος και ο Ιωάννης. Γιατί ο Πέτρος είναι σύμβολο της πράξης και ο Ιωάννης της θεωρίας. Γι’ αυτό. όπως και αρμόζει, τους συναντά πρώτος αυτός που βαστάζει το κεράμιο του ύδατος και που συμβολίζει όλους εκείνους που, διανύοντας το στάδιο της πρακτικής φιλοσοφίας βαστάζουν στους ώμους των αρετών, φυλάγοντάς την, όπως μέσα σε κεράμιο, με τη νέκρωση των γήινων μελών του σώματός τους, τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, που με την πίστη τούς καθαίρει από τους μολυσμούς.
Έπειτα, μετά απ’ αυτόν, δεύτερος, τους συναντά ο οικοδεσπότης που τους δείχνει το ανώγαιο, όπου έχει στρωθεί τραπέζι και συμβολίζει πάλι όλους εκείνους που, όντας στο στάδιο της θεωρίας, ευτρέπισαν το ύφος της καθαρής και υψηλής διανοίας τους, με υψηλά νοήματα γνώσεως και δόγματα, όπως ακριβώς το ανώγαιο, για να υποδεχθούν θεοπρεπώς το μεγάλο Λόγο.
Η οικία, τέλος, είναι η μόνιμη παραμονή στην ευσέβεια, προς την οποία βαδίζει ο πρακτικός νους, που εργάζεται την αρετή. Κύριος, όμως, αυτής της μόνιμης ευσέβειας, επειδή πια αυτή είναι φυσικό του κτήμα, είναι ο νους που καταυγάζεται από το θείο φως της μυστικής γνώσεως. Γι’ αυτό μαζί με τον πρακτικό αξιώνεται της υπερφυσικής παρουσίας και ευωχίας του Σωτήρος Λόγου.
Μια φορά λοιπόν χρησιμοποιήθηκε η λέξη άνθρωπος μέσα στη Γραφή, αν και πρόκειται για δύο, αφού για τον ένα έχει γραφτεί ότι βαστάζει το κεράμιο του ύδατος και ο άλλος ονομάζεται οικοδεσπότης. Μια φορά. όπως είπα, ίσως, επειδή οι δύο ως άνθρωποι έχουν τη φύση κοινή, γίνεται όμως λόγος στη συνέχεια για δύο, επειδή αυτή η μία φύση διαιρείται στους πρακτικούς κατά την ευσέβεια και στους θεωρητικούς. Αυτούς πάλι ο Λόγος αφού τους ενώσει πνευματικά τους εκλαμβάνει και τους εμφανίζει ως ένα.
Αν πάλι στον κάθε άνθρωπο χωριστά θέλει κάποιος να αποδώσει όσα ειπώθηκαν, δε θα έχει απομακρυνθεί από την αλήθεια. Γιατί πόλη είναι η ψυχή του καθενός, στην οποία ακατάπαυστα στέλνονται όμοια με τους μαθητές του Λόγου και Θεού, οι λόγοι που αναφέρονται στην αρετή και στη γνώση. Αυτός πάλι που βαστάζει το κεράμιο του ύδατος είναι ο καρτερικός τρόπος και λογισμός που διατηρεί ψηλά στους ώμους της εγκράτειας αναλλοίωτη τη χάρη της πίστεως που δόθηκε κατά το βάπτισμα. Και η οικία, είναι η κατάσταση εκείνη και η μόνιμη απόκτηση των αρετών που οικοδομήθηκε από πολλούς και διαφόρους κατά κάποιο τρόπο λίθους, δηλαδή αδιάσειστους και γενναίους λογισμούς και ήθη.
Το ανώγαιο είναι η πλατειά και ευρύχωρη διάνοια και η ικανότητα της γνωστικής δυνάμεως του νου, που κατακοσμήθηκε με θεία θεάματα μυστικών και απορρήτων δογμάτων. Και ο οικοδεσπότης είναι ο νους, που ανοίγεται διάπλατα και ευπρεπίζεται με τη λαμπρότητα της οικίας, που σημαίνει την αρετή και με το ύψος, το κάλλος και το μέγεθος της πνευματικής γνώσεως. Προς τον οποίο, αφού έρχεται ο Λόγος με τους μαθητές του, δηλαδή τα πρώτα και πνευματικά νοήματα για τη φύση και το χρόνο, προσφέρει τον εαυτό του σε ευωχία.
Πάσχα λοιπόν, αληθινά, είναι η έλευση του Λόγου προς τον ανθρώπινο νου, κατά την οποία ερχόμενος με τρόπο μυστικό ο λόγος του Θεού, χαρίζει την πληρότητα σε όλους τους αξίους, με τήν προσφορά της μετοχής στα οικεία του αγαθά.

Μεταξύ τών 12 υπάρχει λοιπόν καί ο προδότης, όπως πάντα υπάρχει μεταξύ τού λαού καί ο Εφιάλτης - ο σπιούνος πού θά καραδοκεί... καί ο Χριστός δέν θέλει νά αποκαλύψει πού θά γίνει ο Μυστικός Δείπνος ούτε καί πως λέγετε ο άνθρωπος πού θά συναντήσουν ο Πέτρος καί ο Ιωάννης... Πού πάει νά πεί πώς πρέπει νά είμαστε συνετοί , αλλά καί διακριτικοί γιά όσα δέν φαίνονται...

Πάτερ Ιωάννης, ομιλία: Ο διαχωρισμός της ψυχής και του σώματος

όταν πεθαίνει ο άνθρωπος, τό σώμα του πού είναι χώμα θά επιστρέψει στό χώμα... η ψυχή του όμως πού είναι πνεύμα δοσμένο από τόν Θεό, θά επιστρέψει είς τόν Θεόν... καί τούτο κρίσις εστί....

*

711038*07/04-20/04/2021(2014) διαχωρισμός Σώματος καί ψυχής... 

πατέρας Ιωάννης Γλιόγκος... Ι.Ν.Αγ.Παρασκευής-ΓΟΧ. Διοσκούρων 6 Πλάκα 6976892975 κάνοντας κλικ στήν ετικέτα ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ (ομιλίες)

ή στόν σύνδεσμο ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ ΤΙΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΜΟΥ... http://apokalipsistora.blogspot.gr/2017/05/blog-post_18.html

Πώς βγαίνει το Αγιο Φως – Οσα δεν λένε και όσα κρύβουν τα ΜΜΕ…

Το θαύμα του Μεγάλου Σαββάτου στον Τάφο του Χριστού» είναι μία σπάνια θρησκευτική, ιστορική, αλλά καί επιστημονική μελέτη γι΄αυτό το θαυμαστό καί εξ΄ ουρανού φαινόμενο πού δυστυχώς τα τελευταία χρόνια ο σατανάς καί τα όργανά του θέλουν να αμαυρώσουν μιά καί δείχνει πεντακάθαρα ότι η Ορθοδοξία είναι η μόνη τού Αληθινού Θεού Θρησκεία ! Οί ηλεκτρομαγνητικές καί επιστημονικές μετρήσεις πού έγιναν μέσα στόν χώρο τού Παναγίου Τάφου το αποδεικνύουν…


«….Τις Άγιες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος ο κ. Χαράλαμπος Σκαρλακίδης, Αρχιτέκτων και καθηγητής σχεδιαστικών προγραμμάτων μέσω Η/Υ, εδώρησε στην εκκλησιαστική Ιστορία των Ιεροσολύμων, αλλά και σε κάθε πιστό Χριστιανό, ιδίως τους Προσκυνητές της Αγίας Γης, ένα πολύτιμο δώρο:
το νέο βιβλίο του με τίτλο το «Άγιον Φως. Το θαύμα του Μεγάλου Σαββάτου στον Τάφο του Χριστού· σαράντα δύο ιστορικές μαρτυρίες (9ος – 16ος αι.)», το οποίο είναι καρπός πολυετούς και βαθείας μελέτης και διασταυρώσεως ιστορικών πηγών, κυρίως παλαιοτέρων, σχετικώς με το θαύμα του Αγίου Φωτός του Παναγίου Τάφου του Κυρίου, το οποίο μαρτυρεί­ται καθ’ έκαστον έτος, το Μέγα Σάββατο, στη γνωστή ιεροσολυμιτική ιερή Τελετή.

Σημαντικότατο επίτευγμα του βιβλίου σε 270 σελίδες: η απόδειξη και ιστορική τεκμηρίωση τόσον της επενέργειας θαυμαστών παραγόντων στην αφή του Αγίου Φωτός εντός του Παναγίου Τάφου και των κυκλόθεν εκτός αυτού κανδηλών, όσον και μερικών παρομαρτούντων φαινομένων, δηλαδή της αρχικής ακαΐας του Αγίου Φωτός και της ανεξήγητης – κατ’ άνθρωπον – δημιουργίας της σχισμής του κεντρικού κίονος εκ των τριών δυτικών κιόνων της Κεντρικής Θύρας του συγκροτήματος του Ναού της Αναστάσεως.

Ποιοί όμως μαρτυρούν περί τούτων;

Μήπως οι ίδιοι οι Αγιοταφίται;

Μήπως τίποτε «θρησκόληπτοι» και «ευσυγκίνητοι» Προσκυνηταί;

Μήπως τίποτε παράγοντες «οικονομικής εκμεταλλεύσεως» του θαύματος;

Μήπως μόνον οι «συναισθηματικοί και μυστικοπαθείς»(κατά μερικούς δυσπίστους η ορθολογιστές Καθηγητές) Ρώσοι;

Όχι.

Μαρτυρούν 42 συγγραφείς του Μεσαίωνος, μερικοί πολύ σημαινουσών θέσεων, Άραβες και Πέρσες Μουσουλμάνοι, Γάλλοι, Ρωμηοί, Γερμανοί, Ρώσοι, Ισλανδοί, Άγγλοι, Αρμένιοι, ένας Σύριος, ένας Μολδαβός, ένας Ελβετός και ένας Ιταλός ιστορικός σε επίσημα ιστορικά κείμενα, αρκετοί αυτών γενόμενοι αυτόπται του θαύματος, και μολονότι η εχθρική στάση των περισσοτέρων αυτών έναντι της Ορθοδόξου Ρωμηοσύνης των Φυλάκων του Παναγίου Τάφου, κάθε άλλο παρά θα δικαιολογούσε την υπ’ αυτών ιστορική καταγραφή ενός θαύματος, που – σύμφωνα με τους περισσοτέρους από τους συγγραφείς – μόνο μετά την προσευχή του Ορθοδόξου Πατριάρχου των Ιεροσολύμων μπορούσε να λάβει χώρα.

Οι σχετικές μαρτυρίες των Αγίων της Εκκλησίας μας, όπως του Αγίου Γρηγορίου του Φωτιστού των Αρμενίων (σωτηρίου έτους 330 μ.Χ.), του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, του Αγίου Θεοδώρου του Σαββαΐτου (σ.έ. 836) και του σοφού Αρέθα Καισαρείας είτε περί του ακτίστου Φωτός του Παναγίου Τάφου εν γένει είτε και της ιδίας της Τελετής του Αγίου Φωτός, μεταγενεστέρως, είναι ιδιαιτέρας σημασίας ως προς την αποδοχή του θαύματος αυτού, βάσει της consensusPatrum («ομοφωνίας των Πατέρων») η οποία κυρίως καταδεικνύει την consensumEcclesiae («ομοφωνίαν της Εκκλησίας»).

Πέραν τούτων, ο κ. Σκαρλακίδης ενσωμάτωσε στη μελέτη του και τρεις πολύ σημαντικές γνώμες συγχρόνων επιστημόνων:

του κ. Αντρέι Βολκόφ, επιστήμονος φυσικού του Εθνικού Κέντρου Ερευνών της Ρωσίας «Ινστιτούτον Κουρτσιάτοφ», σχετικώς με την αφή του Αγίου Φωτός εντός του Παναγίου Τάφου,

και των Καθηγητών κ. Ευγενίου Μορόζωφ, Ρώσου ειδήμονος της Μηχανικής των Θραύσεων και της Φυσικής της Αντοχής των υλικών,

και του ημετέρου κ. Γεωργίου Παπαδοπούλου, της ιδίας ειδικότητος παρά τω Εθνικώ Μετσοβείω Πολυτεχνείω, σχετικώς με τη ρήξη του κίονος της Κεντρικής Θύρας του Ναού της Αναστάσεως χάρις στο Άγιον Φως, κατά το σωτήριον έτος 1579.

Ο μεν φυσικός Αντρέι Βολκόφ κατέγραψε με ειδική συσκευή (οσιλοσκόπιο), το Μ. Σάββατο του 2008, κατά την ώρα της αφής του Αγίου Φωτός, ανεξήγητη και αδικαιολόγητη ηλεκτρική φόρτιση του αέρα περί τον Πανάγιο Τάφο και επίσης ανεξήγητη ηλεκτρική εκκένωση, με πιθανή παρουσία πλάσματος χαμηλής θερμότητος, τα οποία άπαντα, είναι φαινόμενα επιστημονικώς ανεξήγητα, αλλά ψηφιακώς καταγεγραμμένα και μάλιστα παρουσιασθέντα σε σχετικό ντοκυμανταίρ.

Οι Καθηγητές Μορόζωφ και Παπαδόπουλος, μετά από μελέτη φωτογραφιών του ρήγματος του κίονος, απεφάνθησαν, ότι η δομή της ρωγμής αποδεικνύει την δημιουργία της μόνον από ισχυρή ηλεκτρική εκκένωση, ίσως σε συνδυασμό με ταυτόχρονο σεισμικό κύμα το οποίο καταπόνησε τον κίονα σε στρεπτική ταλάντωση, φαινόμενα επίσης ανεξήγητα, και δη για συγκεκριμένη στιγμή χρόνου (τελετή Αγίου Φωτός, Μ. Σάββατο σ.έ. 1579).

Καταγράφουμε ως πολύ σημαντική τη συμβολή του κ. Σκαρλακίδη και στην επισήμανση η περαιτέρω διαλεύκανση μερικών ιστορικών γεγονότων και καταστάσεων που μέχρι τώρα διέφευγαν την προσοχή πολλών, ίσως των περισσοτέρων από εμάς, μεταξύ των οποίων σημειώνουμε μόνον τα εξής:

(α) Η ανάγνωση της ευχής του Αγίου Φωτός από τον Ρωμηό Πατριάρχη Ιεροσολύμων γινόταν επί έξι αιώνες (ca 920 – ca 1480 μ.Χ. ) εκτός του Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου, εξ αιτίας της εχθρικής στάσεως των εκάστοτε κυριάρχων της Αγίας Πόλεως, Αράβων η Σταυροφόρων, αλλά το Άγιον Φως άναβε θαυματουργικώς εντός του Κουβουκλίου· τούτο είχεν ως αποτέλεσμα την «κατακύρωση» του θαύματος υπέρ των Ορθοδόξων, διότι δεν υπήρχε περίπτωση εφαρμογής τεχνάσματος εξ αποστάσεως, αλλ’ ούτε κι η προσευχή άλλου θρησκευτικού προσώπου μπορούσε να «προσελκύσει» το Άγιον Φως.

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Πέρση ιστορικού Αλ-Μπιρουνί (973-1048 μ.Χ.), του Πανεπιστήμονος του αραβικού κόσμου και ενός εκ των μεγαλυτέρων διανοιών της ιστορίας, και επίσης του Άραβος θεολόγου και νομικού Ίμπν Αλ Κάς (10ος αι. μ.Χ.), το θαύμα εθεωρείτο τόσον βέβαιο ακόμη και μεταξύ των Μουσουλμάνων, ώστε αυτοί άναβαν με το Άγιον Φως τις λυχνίες του Τεμένους (Τζαμιού) του Βράχου.

Ο ίδιος ο Αλ-Μπιρουνί αναφέρει εισαγωγικώς, ότι: «Σχετικά με το Σάββατο της Αναστάσεως λέγεται μια ιστορία η οποία εκπλήσσει τον ερευνητή των φυσικών επιστημών και η αιτία της οποίας είναι αδύνατο να ανακαλυφθεί. Εάν δεν υπήρχε ομοφωνία των αντιπάλων [του θαύματος] και δεν αναφέρανε ότι το είδαν και οι ίδιοι, και ακόμη εξέχοντες διδάσκαλοι και άλλοι άνθρωποι το μεταφέρανε στα συγγράμματά τους, κάποιος θα μπορούσε να μην έχει καμιά εμπιστοσύνη […] Η έλευση εκείνη την ημέρα της φλόγας από τον ουρανό, που επανέρχεται στον συγκεκριμένο χρόνο και τόπο, γίνεται αφορμή να μένουμε έκπληκτοι».

(β)Η καταστροφή του Ναού της Αναστάσεως από τον Χαλίφη Άλ Χακίμ, το έτος 1009 μ.Χ. , οφείλεται, σύμφωνα με τους ιστορικούς Ίμπν Αλ-Καλανίσι (1070-1160 μ.Χ.), Σίμπτ Άλ Τζάουζι και Μπάρ Εμπραίο (1226-1286 μ.Χ.) στη φοβερή απήχηση του θαύματος του Αγίου Φωτός μεταξύ των Αράβων μουσουλμάνων.

Ολίγες δεκαετίες προ τούτου, γραπτή αναφορά του εκ ΚΠόλεως απεσταλμένου στην Αγία Πόλη Ορθοδόξου Κληρικού Νικήτα προς τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο, το Πάσχα του 947 μ.Χ., μαρτυρεί επιπλέον, ότι οι αραβικές Αρχές των Ιεροσολύμων θορυβημένες από την απήχηση του θαύματος του Αγίου Φωτός του Μ. Σαββάτου στον πληθυσμό της Συρίας, και από τις τάσεις μεταστροφής του πληθυσμού στο Χριστιανισμό, αποπειράθηκαν να σταματήσουν το έτος εκείνο και πάλι την ιερά Τελετή, αλλά δύο κανδήλες στην Αγία Αποκαθήλωση άναψαν θαυματουργικώς μόνες τους, με τον αναμενόμενο βέβαια αντίκτυπο μεταξύ του χριστιανικού και του ετεροθρήσκου πλήθους.

(γ)Το θαύμα του Αγίου Φωτός, μέχρι του έτους1238ήταν επισήμως αποδεκτό και απότους Λατίνους· άλλωστε ο ίδιος ο Πάπας Ουρβανός Β΄ το διεκήρυξε επισήμως στη Σύνοδο της Κλερμόν στη Γαλλία (1095 μ.Χ.), κατά την έναρξη της Α’ Σταυροφορίας. Με απόφαση, όμως, του Πάπα Γρηγορίου Θ΄ του 1238, απορρίφθηκε το θαύμα και απαγορεύθηκε η παρουσία πιστών του παπισμού στην τελετή, το οποίο ισχύει μέχρι και σήμερα. Στην εργασία του κ. Σκαρλακίδη παρατίθενται πλήν της μαρτυρίας του Πάπα Ουρβανού Β΄ (αγίου των Ρ/καθολικών) και οι υπέρ του Αγίου Φωτός μαρτυρίες άλλων δύο αγίων του λατινισμού, του Ριχάρδου του Ευλογημένου (1027 μ.Χ.) και του Πέτρου του Σεβασμίου (1092-1156 μ.Χ.).

Απρόσμενη είναι η συνδυασμένη μαρτυρία και πολλών φραγκο-λατίνων ιστορικών, οκτώ τον αριθμό, περί της «αποτυχίας» του θαύματος το 1101 μ.Χ., λόγω των εγκλημάτων και αμαρτιών των νεήλυδων Σταυροφόρων, κατάσταση την οποίαν άλλαξε μόνον η παρέμβαση των Ορθοδόξων Ελλήνων στην τελετή και η τελική έλευση του Αγίου Φωτός στους Έλληνες· κατά την επισήμανση του συγγραφέως:

«Τι σημαίνει, όμως, αυτή η άρνηση του Αγίου Φωτός να φανερωθεί εκείνο το Μεγάλο Σάββατο του 1101, όσον αφορά στην εγκυρότητα του θαύματος;

Την διαψεύδει, η μήπως την επισφραγίζει και την επιβεβαιώνει; Από τη διήγηση των γεγονότων καθίσταται φανερό ότι παρά το όνειδος και την ταπείνωση που υπέστησαν οι Λατίνοι, και πρωτίστως ο Δαϊμβέρτος [σ.β. : ο λατίνος πατριάρχης], κανείς δεν ήταν σε θέση να αναπαραγάγει το Άγιο Φως με τεχνητό τρόπο [σ.β. : δηλ. για να μη εξευτελισθούν]!»

«Κι αυτό για έναν απλό λόγο: επειδή, όπως έχει ήδη καταστεί σαφές, κατά τη διάρκεια της τελετής δεν υπήρχε κανείς στο εσωτερικό του μνημείου. Ο Τάφος ήταν κλειδωμένος και τα κλειδιά τα κατείχε αποκλειστικά ο Δαϊμβέρτος.

Κατά συνέπεια, η αναπάντεχη έλευση του Αγίου Φωτός μέσα σ’ έναν κενό Τάφο, το πρωΐ της Κυριακής, 21ης Απριλίου του 1101, ενώ απουσίαζε ο Δαϊμβέρτος, αποτελεί ένα αδιαμφισβήτητο τεκμήριο για την εγκυρότητα του θαύμα­τος».

Η μελέτη αυτή γενικώς διακρίνεται για την έκταση των παρατιθεμένων πληροφοριών, με την προσεκτική ερμηνεία των, με την τεκμηρίωση του περιεχομένου των πρωτογενών μαρτυριών και την πλαισίωσή τους με τις δευτερογενείς πηγές, με την πλήρη διαζωγράφιση των ιστορικών συγκυριών, αλλά και με τη συμπλήρωση των ιστορικών γεγονότων από σημαντικές σημερινές μαρτυρίες περί του θαύματος.

Η απλή γλώσσα, ο τρόπος παραθέσεως των στοιχείων και οι επεξηγήσεις καθιστούν το επιστημονικό περιεχόμενο προσιτό και στους πλέον απλούς αναγνώστες, ενώ ο τρόπος παραθέσεως των τεκμηρίων και η μέθοδος προσεγγίσεως των πηγών έως και την μετάφρασή τους διέπονται από καθαρώς επιστημονικό πνεύμα, εμφανές και στην αποφυγή περιττών επαναλήψεων και μακρυλογίας. Παρατίθεται επίσης πίναξ βιβλιογραφίας και ευρετήριο ονομάτων.

Η στοιχειοθεσία γενικώς, οι ποιοτικές πολύχρωμες φωτογραφίες, τα σχεδιαγράμματα, οι χάρτες κι οι γκραβούρες, η ποιότης του χαρτιού (illustraion), συμπληρώνουν το ούτως η άλλως πολύτιμο επιστημονικό περιεχόμενο της εκδόσεως.

Πολύ χαρακτηριστική της επιμελείας του συγγραφέως και πρωτότυπη για ένα έργο με τόσο ευρύ φάσμα αποδεκτών η παράλληλη παράθεση (1) φωτογραφιών των αυθεντικών και παλαιοτάτων χειρογράφων των μαρτυριών περί του Αγίου Φωτός, (2) του μεταγεγραμμένου από τα χειρόγραφα αυθεντικού κειμένου (ελληνικού, αραβικού, λατινικού και ρωσικού) και (3) της νεοελληνικής μεταφράσεώς του (μέσω συνήθως άλλης μεταφράσεως).

Για τη μετάφραση μερικών κειμένων από τα ανέκδοτα αραβικά χειρόγραφα, ο κ. Σκαρλακίδης επέτυχε τη βοήθεια Αραβιστών Ακαδημαϊκών Επιστημόνων, ως του Τούρκου Καθηγητού Dr. FuatSezgin και του Δόκτορος Gamalal-Tahir. Πλήν τούτου και οι προσεγγίσεις μεταγενεστέρων ερευνητών – ιστορικών παρατίθενται πλήρεις στις υποσημειώσεις, στο ξενόγλωσσο πρωτότυπό τους.

Η μελέτη του κ. Σκαρλακίδη συμπεριέλαβε, αξιοποίησε και συμπλήρωσε όλες τις μέχρι τώρα σχετικές ιστορικές μελέτες, των J. Mosheim (1736), G. Klameth (1913), IgnatyKratchkovsky (1914), του ημετέρου μακαριστού Αρχιμανδρίτου π. Καλλίστου Μηλιαρά (1934), των M. Ganard (1955), OttoMeinardus (1962), F. Peters (1985) και του Επισκόπου (παλαιού ημερολ.) Φωτικής Αυξεντίου (1999).

Πέραν της αξίας του συγγράμματος κατά πρώτον ως προς την τεκμηρίωση ενός μοναδικού ιστορικού φαινομένου, ενός θαύματος που λαμβάνει χάριτι Θεού χώραν κατ’ έτος δια της ευλογίας της Αγίας ημών Ορθοδόξου Εκκλησίας προς χάριν των πιστών προσκυνητών, η αξία του έγκειται και στην παράθεση σημαντικής βιβλιογραφίας και ιστορικών λεπτομερειών της εκκλησιαστικής ιστορίας των Ιεροσολύμων, και κυρίως στην απόδειξη του ιστορικού και ακαταμαχήτου δικαιώματος του Ορθοδόξου Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων να προΐσταται στην Τελετή ο Πατήρ και Πατριάρχης του, έναντι των ετεροδόξων εκπροσώπων, στη σημερινή εποχή, όταν όχι μόνον το θαύμα, αλλά και η ίδια η ιερά Τελετή του Αγίου Φωτός βάλλεται πανταχόθεν.

Η μετά χείρας βιβλιοπαρουσίαση δεν μπορεί παρά να αδικεί (λόγω περιορισμένου χώρου) την αξία του βιβλίου, η οποία όμως – φρονούμε – θα εκτιμηθεί επαρκώς από τους μέλλοντες αναγνώστες του. Η παρουσιαζόμενη μελέτη του κ. Σκαρλακίδη ήδη εκτυπώνεται και στα Αγγλικά και ακολουθούν μεταφράσεις της στα Ρωσικά, Ισπανικά, Ρουμανικά και Σερβικά.

Μετά την ανάγνωση ενός τόσο σημαντικού βιβλίου, αισθάνεται κανείς υποχρεωμένος να ευχαριστήσει για την προσφορά του τον κ. Σκαρλακίδη και για την πρόθεσή του, η οποία είναι τόσο μεγαλύτερης αξίας, καθ΄ όσον ο κ. Σκαρλακίδης δεν είναι επιστήμων ιστορικός η θεολόγος, αλλ’ εν προκειμένω έχει φθάσει η και υπερβή τα μέτρα των ειδικών αυτών τομέων.

Το παρουσιαζόμενο σύγγραμμα δεν αποσκοπεί βέβαια και ούτε χρειάζεται να πείσει περί της πραγματικότητος του θαύματος του Αγίου Φωτός (διότι οι εκ προθέσεως δύσπιστοι «ουδέ εάν τις εκ νεκρών αναστή πεισθήσονται»)· περί του θαύματος τούτου πρωτίστως πολλοί εν Ιεροσολύμοις Αγιοταφίται έχουν ακούσει από τα χείλη πάρα πολλών πιστών, στους οποίους είτε οι λαμπάδες η οι κανδήλες πλησίον των άναψαν αυτομάτως είτε κάποιο άλλο θαυμαστό σημείο συνέβη στην Τελετή της μεσημβρίας του Μ. Σαββάτου.

Αν κάποιοι παρευρισκόμενοι, για λόγους που γνωρίζει ο Χριστός, δεν αξιώθηκαν τέτοιας φωτοφανείας, τούτο ωστόσο δεν αποτελεί λόγο γενικής αποσιώπησης του καταφανούς θαύματος η περιορισμού της βουλής και των θαυμάτων του Θεού. Άλλωστε, κατά την Παράδοση της Εκκλησίας, «δεν είναι ασφαλής για τους δούλους η απόκρυψη των θαυμάτων του Δεσπότου των».

Ως εκ τούτου, το βιβλίο αποτελεί μια «ηχηρή» απάντηση στους σπορείς προτεσταντικών ζιζανίων δυσπιστίας και ειρωνείας, οι οποίοι είχαν την απαίτηση να θέσουν τις κάμερές τους εντός του Κουβουκλίου το Μ. Σάββατο για να δούν το θαύμα· τώρα οι εν λόγω «σπουδασταί» μπορούν να το δούν, ερευνώντας την καταγραφή του από τον κ. Ανδρέα Βολκώφ, ο οποίος τους επρόλαβε «τη καλή απιστία» και «προέδραμε τάχιον» στο κενό Μνήμα, για να δη το Φως εν τω Τάφω.

Άφωνοι ας μείνουν έμπροσθεν της σωρείας των αληθινών και δη εγγράφων ιστορικών μαρτυριών του Θαύματος του Αγίου Φωτός και οι νεοεποχίται βλάσφημοι της θεότητος του Κυρίου Ιησού Χριστού, τύπου Κώδικος Ντά Βίντσι του DanBrown, οι οποίοι αμφισβητούν τον Ιησούν, Πρώτον και Έσχατον και μόνον κατά κυριολεξίαν Χριστόν, εκείνοι που βάσει μεμονωμένων αποκρυφιστικών χειρογράφων και φαντασιοκοπημάτων του παρελθόντος, ως το γνωστικόν «Ευαγγέλιον του Ιούδα», προσπαθούν να διαστρέψουν την ιστορική αλήθεια της Σαρκώσεως του Αχωρήτου Λόγου.

Ο Κύριος, ο Οποίος έθηκε και θέτει τα αποτυπώματα της ακτίστου ενεργείας Του στην κτιστή ύλη, είτε αυτή είναι αχειροποίητες ι. Εικόνες, είτε άφθαρτα ι. λείψανα, είτε ιερά Προσκυνήματα, ως ο λίθος της Αναλήψεως επί του Όρους των Ελαιών, Αυτός δύναται και να «αποτυπώνει» το Φως του και στην κτιστή ύλη του κεριού και των οπτικών συσκευών μας, επειδή ο Χριστός «χαίρει ερευνώμενος, ως φιλάνθρωπος· διο προς τούτο προτρέπει ημάς, προτείνων τοις διαπιστούσι την πλευράν, ως τω Θωμά, τω κόσμω πιστούμενος την Αυτού τριήμερον Έγερσιν».

Αυτώ η δόξα και το κράτος εις τους αιώνας.

Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης ( από την παρουσίαση του βιβλίου τού Χάρη Σ. Σκαρλακίδη )

Στα βάθη των αιώνων χάνονται οι πληροφορίες, για το ακριβές έτος που για πρώτη φορά εμφανίσθηκε το Άγιο Φώς, στο Ναό της Αναστάσεως των Ιεροσολύμων. Τα εγκαίνια του πρώτου Ναού έγιναν στις 13 Σεπτεμβρίου στα 330 μ.Χ. επί βασιλείας του Μεγάλου Κωνσταντίνου.

Στα εγκαίνια παρίστατο ασφαλώς και η Αγία Ελένη, η οποία είχε κατέβει στην Αγία Πόλη αρκετούς μήνες νωρίτερα ψάχνοντας για τον Τίμιο Σταυρό.

Ο πατριάρχης και ιστορικός Δοσίθεος Ιεροσολύμων στην Εκκλησιαστική του ιστορία «περί των Ιεροσολύμοις Πατριαρχευσάντων» ( Δωδεκάβιβλος ), στο Β’ βιβλίο – κεφ. Α’ σχετικά αναφέρει:

» …η δε Βασίλισσα (Ελένη) μετά χαράς μεγάλης και φόβου ανελομένη τον ζωοποιόν Σταυρόν , και ασπασαμένη προσεκύνησε, και εξ εκείνου ήρξατο η εορτή της υψώσεως εις τα Ιεροσόλυμα μετά το ευτρεπισθήναι δηλαδή τον περιβόητο Ναόν, τής τού Χριστού Αναστάσεως ….

Ει και ύστερον, δια το ουράνιον φώς του αγίου Τάφου, μετετέθη είς τήν Μεγάλην Τεσσαρακοστήν…» ( δηλ. τήν Κυριακή τής Σταυροπροσκυνήσεως).

Τι είναι όμως το Αγιο Φώς, και πως παρουσιάζεται;

Εμείς γνωρίζουμε ότι το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου , λίγο πριν αρχίσει η θεία λειτουργία της Αναστάσεως, σβήνουν όλα τα φώτα του ναού και ο ιερέας ανάβει το κερί του με φώς από την ακοίμητο κανδήλα της Αγίας Τραπέζης, δίνοντας ακολούθως το φώς αυτό στους πιστούς για το «Χριστός Ανέστη» που θα ακολουθήσει καθώς και για την Αναστάσιμη θεία Λειτουργία.

Ανάβουν λοιπόν οι πιστοί τα κεριά τους με φώς που προϋπάρχει στην Αγία Τράπεζα.

Αυτό όμως, που μια φορά τον χρόνο συμβαίνει στον Ναό της Αναστάσεως στά Ιεροσόλυμα, ξεφεύγει από τα ανθρώπινα όρια και έχει σχέση, με τήν προσωπική παρουσία του Χριστού, στον τόπο συγκεκριμένα της ταφής του , που εδώ και 2000 χρόνια συνέβη.

Στις 12 λοιπόν το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου, έρχεται με μεγάλη συνοδεία ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων με τους Αρχιερείς και ιερείς των Αγίων Τόπων, παρουσία των Καθολικών, Αρμενίων, Προτεσταντών, ετεροδόξων αλλά και αλλόδοξων (Μωαμεθανών και Εβραίων), αλλά και πρεσβευτών ξένων Κρατών και Δογμάτων όπως και παρουσία της Ισραηλινής Αστυνομίας για την επιτέλεση της λεγόμενης Τελετής του Αγίου Φωτός.

Να σημειώσουμε ακόμη ότι το κουβούκλιο του Πανάγιου Τάφου (εντός του οποίου υπάρχει η μαρμάρινη πλάκα επι της οποίας ο Εβραίος βουλευτής Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας εναπέθεσε το σώμα του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού) έχει ελεγχθεί, σπιθαμή προς σπιθαμή από ειδική επιτροπή (ακόμη και εχθρευομένων την Ορθοδοξία) για οποιαδήποτε μορφής απάτη.

Έλεγχοι βέβαια που γίνονται για 1.670 περίπου χρόνια…..

Εχει επίσης μετά από έλεγχο σφραγισθεί, μέ ειδικές σφραγίδες, ή πόρτα τού Παναγίου Τάφου, ενώ τόσο ο Ισραηλινός πολιτικός διοικητής τής Ιερουσαλήμ όσο καί ό διευθυντής τής Ισραηλινής Αστυνομίας ελέγχουν σχολαστικά τόν Πατριάρχη όπως προαναφέραμε, ώστε νά μή έχει επάνω του οτιδήποτε μπορεί νά προκαλέσει φωτιά.

Ολα αυτά γίνονται, παρουσία τού κόσμου, καί ειδικώς παρουσία του Αρμένιου Πατριάρχου ή αντιπροσώπου αυτού, και μάλιστα «ως μάρτυρος κατηγορίας» για τήν περίπτωση και εδώ «κακόβουλου ορθοδόξου απάτης».

Μη ξεχνάμε επίσης, ότι ακόμη και σήμερα, τα κλειδιά του Ναού της Αναστάσεως δεν τα έχουν Ορθόδοξοι αλλά Μωαμεθανοί , από πάππου προς πάππου από αρχαιοτάτων χρόνων καταλήψεως υπό των Αράβων της Αγίας Πόλεως, και επί «κληρονομική διαδοχή».

Το Άγιον Φώς ούτε μια φορά δεν έχει δοθεί σε ετεροδόξους (Λατίνους και Αρμενίους) παρ’ όλες τις δολοπλοκίες των Φράγκων της πρώτης μέχρι και της ογδόης Σταυροφορίας (1096-1270), την κατοχή των Αγίων Τόπων από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο μέχρι τον Σαλαδίνο της Αιγύπτου, κι ακόμη από τις πιέσεις και «συνεργασίες» των Αρμενίων με τις τότε, κατά καιρούς δυνάμεις κατοχής, προς απόκτηση δικαιωμάτων ισχύος επί των Αγιοταφικών προσκυνημάτων.

Όταν στά 1548 οί Αρμένιοι προσπάθησαν νά πάρουν αυτοί τό Άγιο Φώς βγάζοντας έξω τόν Ορθόδοξο Πατριάρχη, τότε μέ μία μεγάλη βροντή έσπασε ή κολόνα έξω από τόν Ναό πού δίπλα της στεκόταν κλαίγοντας ό Πατριάρχης! Τό Άγιο Φώς βγήκε από εκεί, καί τό πήρε ό Ορθόδοξος Πατριάρχης…

KOLONA-AgioF
Ή κολόνα αυτή, ραγισμένη μέχρι σήμερα, δείχνει τήν αλήθεια τής Ορθοδοξίας!

Αυτά, από πλευράς ιστορικής αναδρομής, ελέγχου και διαφάνειας.

Εισερχόμενος τώρα ο Πατριάρχης στον Πανάγιο Τάφο γονατίζει και προσεύχεται, παρακαλώντας τόν Κύριο Ημών Ιησού Χριστό νά στείλει τό Αγιο Φώς, σάν δώρο αγιασμού γιά τούς ανθρώπους.

Σε λίγο το πέτρινο μάρμαρο του Παναγίου Τάφου αρχίζει να ιδρώνει και εμφανίζεται ένα γαλάζιο, συστρεφόμενο, ουράνιο Φώς το οποίο ανάβει αυτομάτως, τα 33 κεριά (όσα τα χρόνια του Χριστού) που κρατάει ο Πατριάρχης.

Ακολούθως το Φώς αυτό βγαίνει σαν φωτεινός ανεμοστρόβιλος έξω από το Άγιο Κουβούκλιο και ξεχύνεται στο Ναό της Αναστάσεως που είναι γεμάτος από 5.000 περίπου κόσμο, ανάβοντας μάλιστα με φωτεινές αστραπές τα σβηστά κανδήλια ψηλά στην Εκκλησία ή και τα σβησμένα κεριά, π ι σ τ ώ ν προσκυνητών που βρίσκονται γερμένοι (για να ιδούν το θέαμα) στους εσωτερικούς εξώστες – μπαλκόνια του Ιερού Ναού, όπως άλλωστε τα τελευταία χρόνια βλέπουμε και από την Ελληνική Τηλεόραση.







******************************************************************
Στό παραπάνω video τού 2011, στό άνω δεξιά μέρος, φαίνεται καθαρά τά αυτόματο άναμμα τής λαμπάδας στόν επάνω εξώστη. Οί αστραπές πού βλέπουμε στό video στόν εσωτερικό χώρο του Ναού είναι από το Άγιο Φώς, δέν είναι από φλάς, καί μάλιστα σε τόσο μεγάλη έκταση καί μέ αναπηδήσειες σε διαφορετικά ταυτογχρόνως σημεία…

ΜΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ…


Η μαρτυρία στήν οποία τώρα θά αναφερθούμε, είναι η μόνη πού έχουμε συναντήσει νά φθάνει μέχρι τά άδυτα του χώρου του Αγίου Φωτός, εκεί πού ανθρώπινο μάτι στην δεδομένη στιγμή δεν μπορεί να εισχωρήσει, πλην ενός, πού είναι ο ίδιος ο Πατριάρχης .

Από το βιβλίο «ΕΙΔΑ ΤΟ ΑΓΙΟ ΦΩΣ », του γνωστού Κύπριου Αρχιμανδρίτου π.Σάββα Αχιλέως θα δανεισθούμε τώρα αυτή την περιγραφή.

Βασίζεται σε μία συνέντευξη πού είχε δώσει πρό ετών, ο τότε φύλακας του Παναγίου Τάφου π. Μητροφάνης (έχει κοιμηθεί ήδη), και ο οποίος, παρ΄όλο πού ήταν φύλακας εξ΄απορρήτων του Παγκόσμιου αυτού προσκυνήματος και διαρκούς θαύματος, εν τούτοις διατηρούσε κάποια ίχνη καλόπιστης αμφιβολίας, επιζητώντας όμως να βρεί την αλήθεια.

Τό περιστατικό συνέβη τό 1926 , επί Πατριάρχου Ιεροσολύμων Δαμιανού τού Α΄.

Ας δούμε το σχετικό κείμενο.

«…Όταν οι αιρετικοί αρχηγοί των ξένων δογμάτων, πάρουν την ευλογία από τον Πατριάρχη, τότε εκείνος βγαίνει από τον Ναό της Αναστάσεως και έρχεται απέναντι τού Ιερού Κουβουκλίου. Εκεί, σε ειδικές θέσεις κάθονται όλοι οι πρεσβευτές του κόσμου, οι αρχές της πόλεως, οι πρόξενοι, οι διευθυντές και αξιωματικοί της Αστυνομίας.

Πλήθος επισήμων και ανεπισήμων ανθρώπων και εκπροσώπων του λαού. Από τις 10 η ώρα το πρωϊ του Μεγάλου Σαββάτου ως τις 11 γίνεται μεγάλος έλεγχος. Εξουσιοδοτημένα άτομα μπαίνουν μέσα στον Πανάγιο Τάφο. Επάνω από το ιερό αυτό μνημείο της Ορθοδοξίας υπάρχουν κρεμασμένα 43 κανδήλια ολόχρυσα αναμμένα, ημέρα και νύχτα, εκ των οποίων:

13 κανδήλια ανήκουν στους Ορθόδοξους

13 κανδήλια ανήκουν στους Λατίνους

13 κανδήλια στους Αρμενίους

και 4 στους Κόπτες Μονοφυσίτες.

Όλα σχηματίζουν ένα παραπέτασμα από χρυσάφι. Μέσα στον Πανάγιο Τάφο μπαίνουν την τελευταία ώρα, μόνο τα εξουσιοδοτημένα άτομα. Σκοπός τους είναι να σβήσουν τα 43 αναμμένα κανδήλια. Για όλη αυτή την τάξη του Αγίου Φωτός γίνεται αυστηρός έλεγχος και διαρκής παρακολούθηση.

Παρακολουθούν τά πάντα, εκπρόσωποι των Λατίνων, των Αρμενίων και των Κοπτών μαζί με τον Ορθόδοξο επιτετραμμένο. Όλα αυτά, έχουν ένα και μόνο σκοπό. Μήπως σκοπίμως ή κατά λάθος, παραμείνη αναμμένο κανδήλι ή υπάρξει κάτι άλλο, πού είναι δυνατόν να μεταδώσει φώς.

Γίνεται πλήρης συσκότιση του Παναγίου Τάφου καί ακολουθεί δεύτερος και τρίτος έλεγχος. Πρέπει να εξακριβωθεί ότι κανένα άτομο δεν βρίσκεται μέσα στον Τάφο. Στις 11 το πρωϊ ακολουθεί η διαδικασία σφραγίσεως του Παναγίου Τάφου με δυό τεράστιες κορδέλες σε σχήμα «Χ» στις 4 γωνίες τής πόρτας, και μέ λειωμένο καθαρό κερί με τις μεγάλες σφραγίδες του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων πάνω τους.

Η πράξη αυτή θυμίζει την απεγνωσμένη προσπάθεια των Εβραίων αρχόντων να σφραγίσουν τον ίδιο αυτό Τάφο, εδώ και 2000 χρόνια, για να μη κλαπεί ο Μεγάλος νεκρός.

Ζήτησαν μάλιστα κουστωδία-φρουρά από τον Πιλάτο « σφραγίσαντες τον τάφον μετά της κουστωδίας» όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά τά Ευαγγέλια. Ερχόμενος τώρα ο Πατριάρχης με μεγαλοπρεπή συνοδεία, γίνεται Λιτανεία γύρω από το Ιερό Κουβούκλιο, και ακολούθως εξονυχιστικός έλεγχός του Πατριάρχη, παρουσία των επισήμων, ενώ στίς 12 ακριβώς θα κοπούν οι σφραγίδες ελέγχου για να μπεί μέσα.

Άς δούμε όμως τις αποκαλύψεις του φύλακα του Παναγίου Τάφου, μοναχού Μητροφάνη, για το πώς είδε το Άγιο Φώς, το Μεγάλο Σάββατο του 1926.

ΕΝΑ ΠΡΩΤΟΦΑΝΕΣ ΤΟΛΜΗΜΑ !

pMitrofanis

Ο π. Μητροφάνης, φύλακας τού Παναγίου Τάφου γιά 58 ολόκληρα χρόνια ! Τά πρώτα χρόνια είχε καί ο ίδιος τίς αμφιβολίες του γιά τό πώς δίνετε τό Άγιο Φώς μέχρι πού αποφάσισε να τό διαπιστώσει…. Εδώ, στό εσωτερικό τού Παναγίου Τάφου !

« Ήταν ακριβώς, δωδεκάμισυ το βράδυ τής Μεγάλης Παρασκευής προς το Μεγάλο Σάββατο. Η προετοιμασία μου ( γι΄αυτή την επιχείρηση) αποτελείτο από ένα μικρό φακό, «φαναράκι», και λίγο νερό σ΄ένα μικρό δοχείο. Ήταν τόσο λίγο, ίσα για να ξεδιψάσει κανείς στις ώρες της αγωνίας μου. Τίποτα άλλο δεν με απασχολούσε πιά, αν και ήμουνα σίγουρος για την επιτυχία μου.

Θα έλυνα μια διά παντός την απορία μου, και θα εγνώριζα ένα μυστικό πού κανείς μέχρι σήμερα δεν μπορούσε να γνωρίζει. Όταν τελείωσα κάθε λεπτομέρεια φώναξα τον βοηθό μου π.Νίκανδρο, να μού φέρει την σκάλα. Είμαστε εντελώς μόνοι. Την στερέωσα, και ανέβηκα λέγοντάς του να πάρη την σκάλα, γιατί μόλις τελείωνα από τον καθαρισμό ψηλά, θα κατέβαινα πηδώντας κάτω.

Ετσι και έγινε.

Δεν είμαι σε θέση ούτε και έχω την δύναμι να περιγράψω τά αισθήματά μου. Τις ώρες εκείνες έζησα μία κατάσταση αλησμόνητη, γεμάτη φόβο και τρόμο. Κρύος ιδρώτας με περιέλουζε, τρέμοντας σε όλο μου το σώμα. Δεν θα διέφερα από μελλοθάνατο πού τον πηγαίνανε για εκτέλεση.

Ενας φόβος πρωτοφανής και πρωτόγνωρος με συγκλόνιζε, και ένα ερώτημα έντονο και ελεγκτικό με αναστάτωνε, μέσα στην κρύπτη μου στο σκοτάδι….

«Ποιος άλλος, μού έλεγε, τόλμησε ποτέ κάτι τέτοιο, στην μακρόχρονη Χριστιανική ιστορία του Παναγίου Τάφου; Εσύ, με ποιο δικαίωμα το αποφάσισες; Αν σε ανακαλύψουν εδώ πάνω κρυμμένο, π.Μητροφάνη, φαντάζεσαι τι έχει να γίνει, και ποιά άπολογία θα τολμήσεις να δώσεις ; ».

Όμως μέσα στις απαίσιες σκέψεις μου ορθωνόταν και η επιμονή μου. Επρεπε να μάθω για το Αγιο Φώς! Αν ήταν πράγματι θαύμα, ή αν ήταν κοροϊδία και απάτη…Σε λίγο άρχισα πάλι να πέφτω σε μεταμέλεια.

Σαν κάποιος να με έσπρωχνε λέγοντάς μου. «κατέβα κάτω γρήγορα, όσο έχεις καιρό. Γιατί σε λίγο θα αρχίσει η λειτουργία των Ορθοδόξων, μέχρι τις 4 το πρωϊ. Μετά θα έλθουν οι Αρμένιοι, κι΄εσύ θα είσαι αναγκασμένος να παραμένεις εδώ κουλουριασμένος, ακίνητος, αμίλητος, και ατάραχος. Κι΄αν δεν αντέξεις ;

Θα ακολουθήσουν μετά οι Λατίνοι, ως τις 6.30 το πρωϊ. Θα είσαι ακίνητος; Κι΄αν βήξεις; Αλλοίμονό σου τι έχεις να πάθεις, π. Μητροφάνη, έλεγα, ελεεινολογώντας τον εαυτό μου. Όλος ο κόσμος πιστεύει στό θαύμα αυτό, εσύ μόνο δεν πιστεύεις, κι΄είσαι και φύλακας του Παναγίου Τάφου, άθλιε…».

Επί τέλους, στις 2 μετά τά μεσάνυκτα προς το Μεγάλο Σάββατο ο Ορθόδοξος ιερέας άρχισε την λειτουργία. Μετά, στις 4 κατέφθασαν οι Αρμένιοι, με την μονότονη, χωρίς αλλαγή ήχων ψαλμωδία τους. Στο τέλος, ήλθαν και οι Λατίνοι. Με στόμα κατάξερο από την αγωνία μου, πού το δρόσιζα βάζοντας λίγο νερό στα χείλη μου, και υποχρεωμένος να ακούω τά πάντα κρυμμένος, περίμενα την συνέχεια.

Τέλος, αποχωρώντας και ο τελευταίος Λατίνος, κατέφθασε ο γέροντάς μου, ο π. Ανατόλιος.

Παρακολουθούσα με κάθε λεπτομέρεια τις κινήσεις του, προσπαθώντας να επισημάνω τίποτα ύποπτο. Κι΄ όταν στις 11 το πρωϊ σφραγίσθηκε ο Τάφος και μέσα στο Αγιο Κουβούκλιο πού ήμουν κρυμμένος απλώθηκε βαθύ σκοτάδι, άναψα το φακό μου.

Πάνω στο Πανάγιο μνήμα του Χριστού, ήταν η Ιερή των ευχών φυλλάδα. Μέσα της ένα χονδρό, σβησμένο κερί. Και δίπλα, σβηστή και έτοιμη, η Αγία Κανδήλα περίμενε…

Θα άναβε από τον Χριστό, ή, μέ φωτιά κάλπικη, από τον Πατριάρχη;

Εσβυσα τον φακό και περίμενα…

ΠΩΣ ΒΓΑΙΝΕΙ ΤΟ ΑΓΙΟ ΦΩΣ…

Μέσα στο πέλαγος εκείνης της αγωνίας, άρχισα σιγανά να προσεύχομαι.

«Χριστέ μου, εσύ γνωρίζεις τις συνθήκες και την απόφασή μου να βρεθώ σ΄αυτήν την θέση. Όλα πηγάζουν από μία απορία, και από μία αδύνατη και κλονισμένη πίστη. Εγώ Κύριε, πιο αδύνατος από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, πού δεν πίστευε κι΄αυτός στην αρχή, ότι πραγματικά αναστήθηκες, ζητώ σήμερα να ιδώ με τά μάτια μου τι ακριβώς γίνεται εδώ μέσα, με το Άγιο Φώς…».

Σταμάτησα την προσευχή μου, και άναψα τον φακό. Εβλεπα καθαρά το μυστηριώδες «κερί» μέσα στο βιβλίο προσευχών, και οι υποψίες μου μεγάλωναν.

«Αχ! αυτό το «κερί» μονολόγησα. Τι γυρεύει εδώ μέσα, αυτό το κερί;

Διέκοψα απότομα τις σκέψεις μου, καθώς η πόρτα του Παναγίου Τάφου άνοιξε και μπήκε στα σκοτεινά ο ίδιος ο Πατριάρχης.

Κρυμμένος από πάνω τον έβλεπα!

Ήταν 12 ακριβώς το μεσημέρι. Η αγωνία μου μεγάλωνε, ενώ ένα σφίξιμο άρχισε να απειλεί την καρδιά μου, έτοιμος να λιποθυμίσω. Άκουγα ήδη τά πρώτα βήματα του Πατριάρχη, στον χώρο του Ιερού Λίθου. Διέκρινα την σιλουέτα του καθώς έσκυψε για να μπεί στο Ζωοδόχο Μνήμα.

Αρχισε νά προσεύχεται…

Εκείνη ακριβώς την στιγμή, μέσα στην απέραντη νεκρική σιωπή πού μόλις αισθανόμουν την αναπνοή μου, άκουσα ένα ελαφρό σφύριγμα. Ήταν παρόμοιο με λεπτή αύρα, πνοής ανέμου. Και αμέσως μετά, ένα αλησμόνητο θέαμα με συγκλόνισε.

Είδα, ένα γαλάζιο Φώς να απλώνεται σιγά-σιγά, σ΄ ολόκληρο τον Ιερό χώρο του Τάφου.

Το γαλάζιο αυτό Φώς, το έβλεπα να στριφογυρίζει σαν ένας δυνατός ανεμοστρόβιλος πού με ορμή ξεριζώνει πανύψηλα δέντρα και τα αρπάζει πηγαίνοντάς τα, μίλια μακρυά. Πόση ανησυχία είχε, εκείνο το παράξενο Φώς!

Μέσα από το Φώς αυτό, έβλεπα καθαρά τον Πατριάρχη και χοντρές σταλαγματιές ιδρώτα να κυλούν στο πρόσωπό του. Όπως ήταν γονατιστός, έφερε το χέρι του στο κενό πού δημιουργούσε το «κερί» στο βιβλίο.

Πάνω στο μάρμαρο του Μνήματος ακούμπησε τις 4 δεσμίδες των 33 λευκών κεριών, όσα τά χρόνια του Χριστού, και φωτιζόμενος από το μυστηριώδες εκείνο Φώς άρχισε να διαβάζει τις ευχές.

Τότε, το κάπως ήρεμο εκείνο γαλάζιο Φώς άρχισε να κινείται ανήσυχα. Ήταν ένα αφάνταστο και απερίγραπτο στριφογύρισμα, δυνατότερο από το πρώτο. Και αμέσως μετά, άρχισε να μεταβάλλεται σε ένα λαμπερό ολόλευκο Φώς, όπως περιγράφεται από τον Ευαγγελιστή, στην τού Χριστού Μεταμόρφωση!

Το Φώς αυτό, μεταμορφώθηκε σε λίγο σε έναν ολοφώτεινο δίσκο Ήλιου, σταματημένο πάνω από τον Πατριάρχη. Τον είδα να υψώνει κατόπιν τις δεσμίδες των κεριών στον αέρα, περιμένοντας «κάτι». Ήταν η βοήθεια του Θεού πού περίμενε!

Και όπως σιγά-σιγά ύψωνε παρακλητικά στον ουρανό τά χέρια του, λίγο πρίν φθάσουν στο ύψος της κεφαλής του, εν ριπή οφθαλμού, σαν να άγγιξαν τά κεριά σε αναμμένο καμίνι, πήραν φωτιά, μαζί και η Αγία Κανδήλα!

Και ξαφνικά, χωρίς κάν να το καταλάβω, χάθηκε από τά μάτια μου ο ολόλαμπρος αυτός δίσκος…

Τά μάτια μου γέμισαν δάκρυα. Το σώμα μου καιγόταν ολόκληρο. Μια αίσθηση πυρακτωμένης καμίνου με περιέζωνε. Ο Άγιος εκείνος γέροντας Πατριάρχης, φανερά συγκινημένος, οπισθοχώρησε με τα αναμμένα κεριά προς την έξοδο, σεβόμενος να γυρίσει την πλάτη στον Ιερό εκείνο χώρο.

Βγήκε στον προθάλαμο του Αγίου Λίθου δίνοντας την μία δεσμίδα αναμμένων κεριών στον Αρμένιο Πατριάρχη, (σύμφωνα με τά προνόμια), πού τον περίμενε αμίλητος στην πόρτα.

Έπειτα, από την δεξιά οπή του Αγίου Κουβουκλίου έδωσε πρώτος το Άγιον Φώς στον Ορθόδοξο Αρχιερέα, πού περίμενε.

Και εκείνος, βασταζόμενος στους ώμους των Ορθοδόξων πιστών πού φώναζαν από ενθουσιασμό » ο Χριστός είναι Θεός δικός μας καί αληθινός «, το μετέφερε στον Ναό της Αναστάσεως δίπλα, γιά να μεταφερθεί από εκεί, οδικώς, αεροπορικώς, ή με καμήλες, σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο πού τό περίμενε γιά τήν Ανάσταση….

Μέσα στις φωνές ενθουσιασμού και χαράς για το Άγιο Φώς, πήδησα κάτω από την κρύπτη μου, και παρουσιάσθηκα στον γέροντά μου, τον π.Ανατόλιο. Πολύ αργότερα εξομολογήθηκα την πράξη μου αυτή στον ίδιο τον Πατριάρχη, βάζοντάς μου κανόνα για αυτή την παρακοή μου…».

Σύμφωνα με την τάξη των προνομίων στους Αγίους Τόπους, πού πηγάζει από την δογματική αλήθεια πίστεως, μόνο Ορθόδοξος Πατριάρχης επιτρέπεται να μεταδώσει σε πιστούς, το ζωντανό αυτό Φώς! Από το χέρι του θα το πάρουν οι αιρετικοί.

Πρώτα ο Αρμένιος, και μετά ο Λατίνος, άν τό ζητήσει…

Γίνεται αυτό, για να έλθουν κάποτε σε συναίσθηση πίστεως, για να καταλάβουν ότι βρίσκονται σε «λάθος δρόμο», και να επιστρέψουν στην Ορθοδοξία, από την οποία έφυγαν, το 1054 οι Παπικοί, και το 1517 οι Διαμαρτυρόμενοι.

Και αφού πιστέψουν, να εκπληρωθούν οι αιώνιοι λόγοι του Χριστού, «… καί τότε γεννήσεται μία ποίμνη, είς ποιμήν» (Ιωάν.ι΄16)

ΑΠΟ ΑΡΧΑΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ…

(;) μ.Χ. Απόστολος Πέτρος Αναφέρεται στο «Οι Άγιοι Θεόπτες Πατέρες» (Γρηγόριος Νύσσης (+394)). Δεύτερος λόγος περί Αναστάσεως. Ιωάννης Δαμασκηνός. Οκτώηχος. Η Πρώτη Ανάστασις Σεδαλίχ Ήχος όγδοος.

Αγ. Γρηγόριος Νύσσης (+394). Στο «Δεύτερος λόγος περί Αναστάσεως» γίνεται αναφορά στον Απόστολο Πέτρο (1ος αι.) ο οποίος είδε το Άγιο Φως. (Δεύτερος Λόγος περί Αναστάσεως, 4ος αι.)

Στα πρακτικά του ιστορικού της Εκκλησίας Ευσέβιου (4ος αι.) αναφέρεται πως, παρουσία του Πατριάρχου Ναρκίσσου (2ος αι.), δεν υπήρχε επάρκεια ελαίου στο λυχνάρι της εικόνας. Κάποιος άνδρας το γέμισε το λυχνάρι με νερό από την πηγή Σιλωάμ. Το λυχνάρι άναψε με το Άγιο Φως και παρέμενε αναμένο, καθ’ όλη την διάρκεια της Πασχάλιας Λειτουργίας. (Ευσέβιος Παμφυλίας, Ιστορία της Εκκλησίας, Βιβλίο ΣΤ’, κεφ. 9, 1-3)

Ο Μέγας Θεοδόσιος (+395), σύμφωνα με την παράδοση, κάποτε επισκέφθηκε κρυφά την Ιερουσαλήμ, και αμέσως μετά, ΟΛΑ τα λυχνάρια των εικόνων άναψαν. «Το θαύμα αυτό εξέπληξε τον Πατριάρχη, αλλά άγγελος του αποκάλυψε πως αυτός που προσευχόταν δεν ήταν απλός άνθρωπος, αλλά ο άγιος βασιλέας Θεοδόσιος» (Επίσκοπος Πορφύριος (Ουσπένσκυ), «Το βιβλίο του είναι μου», Μέρος 3, S-Pb., 1896, σελ. 299-300. (στα Ρώσσικα)

Ιερός Ιωάννης ο Δαμασκηνός (780) στο υμνολόγιό του συχνά αναφέρεται στο Φως το υπέρλαμπρον επί του Παναγίου Τάφου. Για παράδειγμα: «….Πέτρος εις τον Τάφον, και είδε φως εν αυτώ, και εφοβήθη…» Οκτώηχος. Η πρώτη Ανάστασις σεδαλίχ, Ήχος όγδοος, όπ.πρ.)

Ο Μητροπολίτης Καισαρείας, Καππαδόκης Αρέθας στο μήνυμά του προς τον Εμίρη της Δαμασκού (αρχές 10ου αι.) γράφει: «Κάθε χρόνο μέχρι τώρα, την ημέρα της αγίας Του Αναστάσεως ο Πανάγιος και Πολύτιμος Τάφος Του κάνει θαύματα…. (όντας όλα τα φώτα της Ιερουσαλήμ σβηστά, και)….. με την θύρα (του Παναγίου Τάφου) σφραγισμένη….και οι Χριστιανοί να στέκονται τριγύρω του, μέσα στον Ναό της Αναστάσεως (η Ροτόντα που στέγαζε το κουβούκλιο), φωνάζοντας «Κύριε Ελέησον!», ξαφνικά εμφανίζεται μια αστραπή φωτός και ανάβει το καντήλι, και στην συνέχεια όλοι οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ παίρνουν από το φως αυτό και ανάβουν τα δικά τους τα κεριά…» (Σχετ.: Επίσκοπος Αυξέντιος Φωτικής. Το Πασχάλιον Πυρ στην Ιερουσαλήμ: Μια Μελέτη της Τελετής του Αγίου Φωτός στον Ναό του Παναγίου Τάφου.)

Κώδιξ Ιεροσολύμων Πατριαρχείου Τιμίου Σταυρού Νο.43 [HS 43]. (4ος αι.)

Ο Μητροπολίτης Καισαρείας, Καππαδόκης Αρέθας στο μήνυμά του προς τον Εμίρη της Δαμασκού (αρχές 10ου αι.) γράφει: «Κάθε χρόνο μέχρι τώρα, την ημέρα της αγίας Του Αναστάσεως ο Πανάγιος και Πολύτιμος Τάφος Του κάνει θαύματα…. (όντας όλα τα φώτα της Ιερουσαλήμ σβηστά, και)….. με την θύρα (του Παναγίου Τάφου) σφραγισμένη….και οι Χριστιανοί να στέκονται τριγύρω του, μέσα στον Ναό της Αναστάσεως (η Ροτόντα που στέγαζε το κουβούκλιο), φωνάζοντας «Κύριε Ελέησον!», ξαφνικά εμφανίζεται μια αστραπή φωτός και ανάβει το καντήλι, και στην συνέχεια όλοι οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ παίρνουν από το φως αυτό και ανάβουν τα δικά τους τα κεριά…» (Σχετ.: Επίσκοπος Αυξέντιος Φωτικής. Το Πασχάλιον Πυρ στην Ιερουσαλήμ: Μια Μελέτη της Τελετής του Αγίου Φωτός στον Ναό του Παναγίου Τάφου.)

Ένας κληρικός της αυτοκρατορικής αυλής του Κωνσταντίνου Ζ’ Πορφυρογέννητου, ο Νικήτας, το 947 μ.Χ. έστειλε επιστολή στον αυτοκράτορα διηγούμενος την απόπειρα ενός εξοργισμένου εμίρη να δώσει τέλος στην τελετή αφής του Αγίου Φωτός…. « (Ο εμίρης) απαίτησε (από τον Πατριάρχη), με την απειλή απαγόρευσης του λαϊκού εορτασμού της Αναστάσεως του Χριστού, την καταβολή 7000 χρυσών νομισμάτων.

Η καταβολή αυτή δεν θα γινόταν, αν δεν είχαν παραδοθεί άμεσα από τους γραμματείς 2000 χρυσά, με εγγύηση για την καταβολή των υπολοίπων 5000. Όση ώρα παρέμενε ο Πατριάρχης φρουρούμενος στο Πραιτώριο, ο Θεός των θαυμάτων γέμισε δύο από τα κανδήλια της τριπλής κανδήλας που κρέμονται στον τόπο που λένε πως εναποτέθηκε το Σώμα του Χριστού, όταν έγινε η Αποκαθήλωση, για να το περιποιηθούν. Όταν τα νέα για το θαύμα έφτασαν στο Πραιτώριο, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι έτρεξαν, πατείς με – πατώ σε, στον ναό.

Όμως οι Μουσουλμάνοι ήρθαν γεμάτοι αιματοβαμμένες σκέψεις και φονικά σχέδια, οπλισμένοι και έτοιμοι να σφάξουν κάθε Χριστιανό που κρατούσε αναμμένο φανάρι. Σε λίγο έφτασε ο Πατριάρχης, ακολουθούμενος από τον Κλήρο, και, έχοντας διαπιστώσει πως δεν είχε μέχρι στιγμής λάβει χώρα η εμφάνιση της ιερής φλόγας, με την βοήθεια των Μουσουλμάνων κανόνισε να σφραγισθεί το Άγιο Κουβούκλιο, και άρχισε να προσεύχεται μαζί με τους Χριστιανούς.

Γύρω στην έκτη ώρα, έχοντας προσηλωμένο το βλέμμα του στον Πανάγιο Τάφο, είδε την υπερφυσική εμφάνιση του Φωτός. Μπήκε μέσα στο Άγιο Κουβούκλιο, του οποίου την είσοδο του την έδειχνε ένας άγγελος. Την στιγμή που πήγε να πάρει ένα κερί για να μεταδώσει την ουράνια φωτιά σε όλους όσους ήταν μέσα στον ναό κρατώντας δάδες, δεν είχε προλάβει να βγει από τον Τάφο, όταν είδε τον ναό να πλημμυρίζει ξαφνικά με ένα ουράνιο φως.

Οι πιστοί στέκονταν αριστερά και δεξιά, κάποιοι ήσαν κοντά στην θύρα, άλλοι κοντά στον Γολγοθά, άλλοι κοντά στην σταυρόμορφη αλυσίδα που κρέμεται από την οροφή και τριγύρω από την οποία είχαν κρεμασμένα τα καντήλια τους – η αλυσίδα, δηλαδή, που είναι για να αντιπροσωπεύει το κέντρο του κόσμου και που είναι εκεί ως σημείο, ώστε όλοι οι άνθρωποι να θαυμάζουν το φαινόμενο της θεϊκής φωτιάς.

Οι ίδιοι οι Μουσουλμάνοι γέμισαν με θαυμασμό, αφού μέχρι εκείνη την στιγμή η εμφάνιση του Φωτός κατ’ έτος συνέβαινε μόνο σε ένα από τα κανδήλια μέσα στο Άγιο Κουβούκλιο, ενώ την ημέρα αυτή, ολόκληρος ο ναός είχε γεμίσει με φως. Ο εμίρης, που παρακολουθούσε από κάποιο ψηλότερο σημείο, έγινε μάρτυρας ενός ακόμη μεγαλύτερου θαύματος.

Το μεγαλύτερο από τα κανδήλια – που κρεμόταν ακριβώς μπροστά του – άφησε να χυθεί το λάδι και το νερό που περιείχε, και ξαφνικά γέμισε με το θεϊκό πυρ, παρ’ ότι δεν υπήρχε πλέον κανένα φυτίλι μέσα του.» (Σχετ.: Επίσκοπος Αυξέντιος Φωτικής. Το Πασχάλιον Πυρ στην Ιερουσαλήμ: Μια Μελέτη της Τελετής του Αγίου Φωτός στον Ναό του Παναγίου Τάφου.)

Αρχιμανδρίτης Αρσένιος (1345 μ.Χ.). …Σύμφωνα με το έθιμο, ο Πατριάρχης τελεί την λιτή κοντά στο Άγιο Κουβούκλιο το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου, χάριν του Αγίου Φωτός. Ο Πατριάρχης ήρθε, και μαζί του ήταν ο Μητροπολίτης Γερμανός από την Αίγυπτο και ο Επίσκοπος Μάρκος της Δαμασκού… και ο Ηγούμενος Στέφανος από την Μονή του Αγίου Σάββα, μαζί με όλον τον κλήρο. Έκαναν την περιφορά του Τάφου του Κυρίου δύο φορές, και μετά την Τρίτη περιφορά τους, εμφανίστηκε πάνω από το Άγιο Κουβούκλιο ένα μικρό συννεφάκι.

Μετά άνοιξαν το Άγιο Κουβούκλιο και ο Πατριάρχης μπήκε μέσα, μαζί με τον Αρμένιο επίσκοπο, επειδή το σπήλαιο είχε γεμίσει από Άγιο Φως και όλα τα καντήλια που είχαν σβυστεί και ετοιμαστεί από την Μεγάλη Παρασκευή ήσαν αναμμένα. Ο Πατριάρχης άναψε κεριά από το Άγιο αυτό Πυρ, και από τον Πατριάρχη και ολόκληρο το εκκλησίασμα υψώθηκε μια μεγάλη κραυγή, με την εμφάνιση του Φωτός. Μετά από λίγη ώρα, τα κεριά που όλοι κρατούν για ευλογία, σβύστηκαν. Μετά ο Πατριάρχης άρχισε την Λειτουργία του Μεγάλου Σαββάτου. (Σχετ.: Επίσκοπος Αυξέντιος Φωτικής. Το Πασχάλιον Πυρ στην Ιερουσαλήμ: Μια Μελέτη της Τελετής του Αγίου Φωτός στον Ναό του Παναγίου Τάφου.)

Ο Θεοδώριχος, που έγραψε την αφήγησή του το 1172, λέει πως μερικές φορές, το Άγιο Φως εμφανιζόταν περίπου την πρώτη ώρα, άλλες φορές περίπου την Τρίτη, ή την έκτη, ή την ενάτη, ακόμα και την Εβδόμη Ώρα του Κανόνα.

ΑΠΟ ΡΩΣΟΥΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΕΣ

Ο Ιεροδιάκονος Ζωσιμάς, μοναχός της Λαύρας του Segieva, ο οποίος είχε ταξιδέψει στα Ιεροσόλυμα το 1420.

Τρύφων Korobeinikov, Μοσχοβίτης έμπορος που ταξίδεψε εκεί με συντροφιά, κατόπιν ειδικού διατάγματος του Μεγάλου Πρίγκηπα Ιωάννη Βασίλιεβιτς το 1583. Στο έργο TravelsofTrifonKorabeinikov, 1593-1594. (Ταξίδια του Τρύφωνα Κοραμπεϊνικοφ) – OrthodoxPalestiniancollection (Ορθόδοξη Παλαιστινιακή Συλλογή) έκδοση 27η, Αγ. Πετρούπολη, 1888. (στα Ρώσσικα)

Ο Πατριάρχης Νεκτάριος επιβεβαιώνει πως όταν είχε βρεθεί στα Ιεροσόλυμα, το Άγιο Φως το είχε πάρει από τον Πανάγιο Τάφο ο Πατριάρχης Παϊσιος. (Αρσενία Σουχάνοβα. Προσκυνήτρια (17ο μέρος). (στα Ρώσσικα)

Ο άγαμος ιερέας ΙππόλυτοςVishensky. (Σχετ.: Traveling of celibate priest Ippolit Vishensky in Jerusalem, Sinai and Afon. (Τα ταξίδια του άγαμου ιερέα Ιππόλυτου Βισένσκυ στα Ιεροσόλυμα, το Σινά και τον Άθωνα) (1707-1709). – OrthodoxPalestiniancollection (Ορθόδοξη Παλαιστινιακή Συλλογή), Έκδοση 61η , Αγία Πετρούπολη, 1914. (στα Ρώσσικα)

Ο LukjanovIoann, Μοσχοβίτης ιερέας που περιόδευε κατά τα χρόνια της βασιλείας του Πέτρου Α’, από το 1710 μέχρι το 1711. (Avdulovsky F.M. Holy Fire Coming From Holy Sepulchre of Our God and Savior Jesus Christ on The Great Saturday in Jerusalem. (Το Άγιο Φως το Προερχόμενο από τον Πανάγιο Τάφο του Θεού και Σωτήρος Ημών Ιησού Χριστού κατά το Μεγάλο Σάββατο) Μόσχα, 1887, σελ. 37-41. (στα Ρώσσικα)

Ο άγαμος ιερέας Μελέτιος, μοναχός του Ερημητηρίου του Σαρόφ, ο οποίος είχε ταξιδέψει εκεί μεταξύ 1793 και 1794. (στα Ρώσσικα)

Διήγηση του Μητροπολίτη Διονυσίου περί της παράδοξης εμφάνισης του Αγίου Φωτός το 1799.(Avdulovsky F.M. Holy Fire Coming From Holy Sepulchre of Our God and Savior Jesus Christ on The Great Saturday in Jerusalem. (Το Άγιο Φως το Προερχόμενο από τον Πανάγιο Τάφο του Θεού και Σωτήρος Ημών Ιησού Χριστού κατά το Μεγάλο Σάββατο), Μόσχα. (στα Ρώσσικα)

Ο Ibn-al’-Kalanisi (+1162) (χωρίς να είναι αυτόπτης μάρτυρας). Κατηγόρησε το θαύμα του Αγίου Φωτός, ως απάτη. (Σχετ.: KrachkovskijI. JU. «Blagodatnyjogon'» porasskazual-Biruniidrugikhmusul’manskikhpisatelejX-XIIIvekov // KhristianskijVostok. Spb., 1915, T. 111. Vyp. 3. S. 231-232. (στα Ρώσσικα))

Ο Jakut (+ 1299). (Σχετ.: KrachkovskijI. JU. «Blagodatnyjogon'» porasskazual-Biruniidrugikhmusul’manskikhpisatelejX-XIIIvekov // KhristianskijVostok. Spb., 1915, T. 111. Vyp. 3. S. 235-238.

OVasiliJakovlevichGagara. Sto: Βίος και Ταξίδια στην Ιερουσαλήμ και Αίγυπτο του Καζάνιου VasiliJakovlevichGagara (1634-1637). – OrthodoxPalestiniancollection (Ορθόδοξη Παλαιστινιακή Συλλογή), έκδοση 33η, Αγ. Πετρούπολη, 1891. (στα Ρώσσικα)

BarskyV.G. (Plaki-Albov). Αντιόχειος μοναχός – πεζοπόρος προσκυνητής , μεταξύ 1724 και 1727. Avdulovsky F.M. Holy Fire Coming From Holy Sepulchre of Our God and Savior Jesus Christ on The Great Saturday in Jerusalem. (Το Άγιο Φως το Προερχόμενο από τον Πανάγιο Τάφο του Θεού και Σωτήρος Ημών Ιησού Χριστού κατά το Μεγάλο Σάββατο) Μόσχα, σελ. 35-37. (στα Ρώσσικα)

ΑΠΟ ΑΡΜΕΝΙΟΥΣ

Ο Αρμένιος ιστορικός του 12ου αιώνα Ματθαίος Εδέσσης μας λέει πως το 1102 το Άγιο Φως αρνήθηκε να εμφανιστεί, αφού οι Φράγκοι είχαν αρπάξει τους Αγίους Τόπους από τους τοπικούς ιερείς, και είχαν βγάλει τους Έλληνες έξω από τα μοναστήρια με τις κλωτσιές. Οι νεόφερτοι «πήραν το μήνυμα», και αποκατέστησαν τις ιδιοκτησίες. Το Φως εμφανίστηκε, με μια μέρα καθυστέρηση.

ΑΠΟ ΛΑΤΙΝΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

Σίλβια της Ακουιτανίας, 385. Συνέγραψε το «PilgrimageofSilvia» (Προσκύνημα της Σίλβια), διατέθηκε στο κοινό για ανάγνωση, στην βιβλιοθήκη του Αββαείου του Ροσσάνο (Καλαβρία Ιταλίας). Αργότερα εκδόθηκε και στην Αγγλική: «ThepilgrimageofS. SilviaofAquitaniatotheholyplaces» (Το προσκήνυμα της Αγ. Σίλβια στους Αγίους Τόπους) (περίπου 385 μ.Χ.), Εκδόσεις PalestinePilgrimsTextSociety, Λονδίνο, 1891.

Ο Λατίνος μοναχός Barnard, (865) έγραψε: «Είναι περιττό να γράψω πολλά για τον τάφο αυτό, επειδή ο Bede λέει αρκετά γι’ αυτόν στην δική του Ιστορία (της Αγγλικής Εκκλησίας). Όμως αξίζει να αναφερθεί πως αυτό που συμβαίνει το Μεγάλο Σάββατο, την Παραμονή του Πάσχα. Το πρωί αρχίζει η λειτουργία μέσα στην εκκλησία αυτή. Μετά, όταν τελειώσει, μπαίνουν ψάλλοντας το «Κύριε Ελέησον» μέχρι να έρθει άγγελος και να ανάψει με φως τα κανδήλια που κρέμονται πάνω από τον τάφο. Ο Πατριάρχης μεταδίδει αυτό το Φως στους επισκόπους και τον υπόλοιπο λαό, και ο καθένας έχει φως, εκεί που στέκεται.» Mabilon. Acta Sancta. Τόμος. III. P. II. Σελ. 473. (Σχετ.: Επίσκοπος Αυξέντιος Φωτικής. Το Πασχάλιον Πυρ στην Ιερουσαλήμ: Μια Μελέτη της Τελετής του Αγίου Φωτός στον Ναό του Παναγίου Τάφου.)

Χρονογράφος της εκκλησίας της Ρώμης Baroni, (ια’ αι.) γράφει πως Δυτικοί Χριστιανοί επισκεπτόμενοι την Ιερουσαλήμ είδαν το θαύμα, οταν το Μεγάλο Σάββατο τα κεριά κοντά στο Άγιο Κουβούκλιο άναψαν μόνα τους. Baroni, (Χρονικά), σελίδα 1304, όπισθεν.

Fulcher (Fulk) της Σαρτρ – στρατιωτικός ιερέας του πρώτου βασιλέα της Ιερουσαλήμ Βαλδουίνου (11ος – 12ος αι.) – έγραψε για ένα ατύχημα, όταν το Άγιο Φως δεν εμφανίστηκε μέχρι να απομακρυνθούν οι Λατίνοι μοναχοί και κληρικοί από την εκκλησία του Αγίου Κουβουκλίου. Avdulovsky F.M. Holy Fire Coming From Holy Sepulchre of Our God and Savior Jesus Christ on The Great Saturday in Jerusalem. (Το Άγιο Φως το Προερχόμενο από τον Πανάγιο Τάφο του Θεού και Σωτήρος Ημών Ιησού Χριστού κατά το Μεγάλο Σάββατο) Μόσχα, 1887, σελ. 37-41. (στα Ρώσσικα).

Fulcher (Fulk) της Σαρτρ – στρατιωτικός ιερέας του πρώτου βασιλέα της Ιερουσαλήμ Βαλδουίνου (1101) – έγραψε για κάποια λαϊκή πίστη, πως σε περίπτωση μη εμφανίσεως του Αγίου Φωτός οι Μουσουλμάνοι απειλούσαν να αποδεκατίσουν όλους τους Χριστιανούς της Παλαιστίνης. Dmitrievsky A.A. The grace of Holy Fire on Holy Sepulchre on the Great Saturday. (Η Χάρις του Αγίου Φωτός επί του Παναγίου Τάφου το Μεγάλο Σάββατο) Αγ.Πετρούπολη, 1908, σελ. 96 (στα Ρώσσικα).

Άγνωστος χρονικογράφος της εκκλησίας της Ρώμης (το κείμενο θα προστεθεί αργότερα) StevenRunciman, «Easternschism» (Ανατολικό Σχίσμα), Oxford, 1955.

Πάπας Ουρβανός Β’ Σε ομιλία του (υπάρχει γραπτή) πριν από τις Σταυροφορίες, στην πόλη Κλερμόν το 1095: «Και όμως, σε εκείνο το μέρος (σας λέω βέβαια κάτι που ήδη το γνωρίζετε) αναπαύθηκε ο Κύριος. Εκεί πέθανε για μας. Εκεί ετάφη. Πόσο πολύτιμος θα ήταν εκείνος ο πολυπόθητος και ασύγκριτος τόπος ταφής του Κυρίου, ακόμα και αν ο Θεός παρέλειπε να τελέσει εκεί το ετήσιό Του θαύμα! Διότι, κατά τις ημέρες του Πάθους Του, όλα τα φώτα μέσα στο Άγιο Κουβούκλιο και γύρω από τον ναό τα οποία έχουν σβηστεί ανάβουν ξανά, με θεϊκή προσταγή. Ποιά καρδιά, αδελφοί μου, είναι τόσο πέτρινη ώστε να μην αγγίζεται από ένα τέτοιο θαύμα;» (Baldricus, inGestaDeiperFrancos. σελ. 87.)

Ο Paul Walther 1481. Το 148l, ήταν έθιμο να ανοίγονται οι πόρτες του Ναού της Αναστάσεως από Μουσουλμάνους, και τρεις ιερείς ή επίσκοποι να μπαίνουν μέσα στον Πανάγιο Τάφο του Χριστού. Ο ένας ήταν από τους Έλληνες, ο άλλος από τους Αρμένιους και ο τρίτος από τους Αιθίοπες, και αυτοί έμεναν έγκλειστοι μέσα στο Κουβούκλιο για όσο χρόνο χρειαζόταν κανείς να απαγγείλει το Placebo (ειδική προσευχή;;;), περίπου 15-20 λεπτά. Το επόμενο πράγμα που παρατήρησε ο Walther, ήταν να βγαίνει ένας Αρμένιος επίσκοπος από τον Πανάγιο Τάφο, με ένα πύρινο φως, και, αφού άναψαν όλα τα φώτα, τα «έθνη» παρήλασαν τρεις φορές γύρω από το Άγιο Κουβούκλιο. Περιέχει (Σχετ.: Επίσκοπος Αυξέντιος Φωτικής. Το Πασχάλιον Πυρ στην Ιερουσαλήμ: Μια Μελέτη της Τελετής του Αγίου Φωτός στον Ναό του Παναγίου Τάφου.)

Ο Henry Maundrell, Άγγλος στρατιωτικός ιερέας (1696). (Σχετ.: Επίσκοπος Αυξέντιος Φωτικής. Το Πασχάλιον Πυρ στην Ιερουσαλήμ: Μια Μελέτη της Τελετής του Αγίου Φωτός στον Ναό του Παναγίου Τάφου.)

Κωνσταντίνος Volnez (1784). Γάλλος σκεπτικιστής. ‘Εκανε αναφορά στο θαύμα του Αγίου Φωτός και παρόμοια στοιχεία πίστεως. (Σχετ.: Επίσκοπος Αυξέντιος Φωτικής. Το Πασχάλιον Πυρ στην Ιερουσαλήμ: Μια Μελέτη της Τελετής του Αγίου Φωτός στον Ναό του Παναγίου Τάφου.)

Ο Αββάς Δανιήλ, ο οποίος ταξίδευε σοτυς Αγίους Τόπους την εποχή του πρίγκηπα SviatopolkIziaslavovich, όταν βασίλευε ο Βαλδουίνος Α’ στην Ιερουσαλήμ, λίγο μετά τις Σταυροφορίες, από το 1093 μέχρι το 1112.

Ο Gautier Vinisauf, Άγγλος χρονικογράφος, περιγράφει ένα περιστατικό που έχει σχέση με την κάθοδο του Αγίου Φωτός το 1187. Το 1187, οι Σαρακηνοί υπό την διεύθυνση του Σουλτάνου Salahad-Din, πήραν τα Ιεροσόλυμα. Την χρονιά εκείνη, ο Σουλτάνος επιθύμισε να παρευρεθεί στον εορτασμό, αν και δεν ήταν Χριστιανός.

Ο GautierVinisauf μας περιγράφει τι συνέβη:

«Κατά την άφιξή του, το Άγιο Πυρ κατέβηκε αιφνιδιαστικά, και οι βοηθοί του ταράχθηκαν πολύ…. οι Σαρακηνοί, βλέποντας το φαινόμενο, είπαν πως η φωτιά που είχαν δει να κατεβαίνει είχε παραχθεί με απατηλά μέσα. Ο Salahad-Din, επιθυμώντας να ξεσκεπάσει την απάτη, έκανε το κανδήλι που είχε ανάψει με ουράνιο πυρ να σβύσει, όμως το κανδήλι άναψε πάλι, αμέσως. Το έσβυσε για δεύτερη φορά και τρίτη φορά, όμως αυτό άναβε και πάλι από μόνο του. Κατόπιν αυτού, ο Σουλτάνος κατασυγχυσμένος κραύγασε με προφητικό παραλήρημα: «Ε, ναι! Ή σύντομα θα πεθάνω, ή θα χάσω την Ιερουσαλήμ!»
(HvidtN.C. Miracles – EncountersBetweenHeavenAndEarth (Θαύματα: Συναντήσεις Ανάμεσα Ουρανού και Γης) Gyldendal. σελ 203-229.)

ΑΠΟ ΑΡΑΒΕΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΥΣ ΑΛΛΟΔΟΞΟΥΣ…

Ο Άραβας Μουσουλμάνος Al-Djahis (+869) στο έργο του «Thebookofanimals» κάνει ιδιαίτερη αναφορά στο Άγιο Φως. KrachkovskyI. «HolyFire»(Αγιο Φως), σύμφωνα με την αφήγηση του al-Biruni και άλλων Μουσουλμάνων συγγραφέων του 10ου – 13ου αι. της Χριστιανικής Ανατολής, Τόμος.3.Έκδοση 3η, 1915, σελ..231. (στα Ρώσσικα)

Ο γνωστός Άραβας νομομαθής, Ahmedibnal-Kassa (απεβίωσε το 936 μ.Χ.) στο έργο του «SignsofQuibla» (Σημεία του Κίμπλα) έγραψε: «Οι άνθρωποι πηγαίνουν έξω, σε ένα τόπο με τάφο από πέτρα το Μεγάλο Σάββατο, που τριγύρω του είναι στοές. Παραμένοντας εκεί, παρακολουθούν τον τόπο του τάφου, γονατίζουν και προσεύχονται ενώπιον του Θεού του Υψίστου, από την εωθινή προσευχή μέχρι την δύση του ηλίου. Ο εμίρης και ο ιμάμης ενός τεμένους χαιρετώνται.

Ο κυβερνήτης κλείνει την θύρα του τάφου, και κάθεται λίγο πιο πέρα. Όλοι τους μένουν κατ’ αυτόν τον τρόπο, μέχρι το Φως, που είναι σαν λευκή φωτιά, να εμφανισθεί μέσα από τον τάφο. Στην συνέχεια, ο κυβερνήτης ανοίγει την θύρα και μπαίνει μέσα. Κρατά ένα κερί, το οποίο έχει ανάψει από την φωτιά αυτή, στο χέρι του….. Το δίνει στον ιμάμη, ο οποίος μεταφέρει το κερί και ανάβει τα λυχνάρια μέσα στο τέμενος…. Η αναφορά η σχετική με αυτό γράφεται προς τον κυβερνήτη, ενημερώνοντάς τον πως φωτιά εμφανίστηκε την τάδε ώρα, της τάδε ημέρας.

Εάν το Φως εμφανιστεί μέχρι την εωθινή προσευχή, θεωρείται σημάδι πως η χρονιά θα είναι καρποφόρα, και χωρίς ξηρασία. Αν εμφανιστεί το μεσημέρι, είναι ένδειξη πως η χρονιά θα είναι χωρίς καρπούς. (Σχετ.: KrachkovskijI. JU. «Blagodatnyjogon'» porasskazual-Biruniidrugikhmusul’manskikhpisatelejX-XIIIvekov // KhristianskijVostok. Spb., 1915, T. 111. Vyp. 3. S. 231-232.) (στα Ρώσσικα)

Ο Abul-‘AbbasAhmad(απεβίωσε το 947 μ.Χ.) – σύγχρονος πολέμιος των Ελλήνων του 10ου αι. – διηγείται πως ο Μουσουλμάνος κυβερνήτης της Ιερουσαλήμ σφραγίζει την πόρτα του Τάφου ΠΡΙΝ την εμφάνιση της φωτιάς και, όταν το λευκό φως της φωτιάς εμφανιστεί μέσα στον Τάφο, ξεκλειδώνει την πόρτα του και μπαίνει μέσα στον Τάφο και ανάβει ένα κερί από την φωτιά αυτή. (Σχετ. : Zsolt (EDT) Hunyadi, Jozsef (EDT) Laszlovszky, TheCrusadesandtheMilitaryOrders: ExpandingtheFrontiersofMedievalLatinChristianity – History – (Οι Σταυροφορίες και τα Στρατιωτικά Τάγματα: Επεκτείνοντας τα Σύνορα της Μεσαιωνικής Λατινικής Χριστιανοσύνης – Ιστορία), 2002 – 606 σελίδων. Σελ. 90.)

Ο Άραβας ιστορικός Masudi(+ 957), χρονολόγησε το Άγιο Φως. KrachkovskyI. «HolyFire»(Αγιο Φως), σύμφωνα με την αφήγηση του al-Biruni και άλλων Μουσουλμάνων συγγραφέων του 10ου – 13ου αι. της Χριστιανικής Ανατολής,. Τόμος 3. Έκδοση 3η, 1915, σελ. 223-224. (στα Ρώσσικα)

Ο Μουσουλμάνος Al-Farag ibn Salih από την Βαγδάτη, περί τον 10ο αι.Αναφέρεται από τον al-Biruni.

Ο Μουσουλμάνος ιστορικός, ο al-Biruni, έτος 1000 μ.Χ.: «Οι Χριστιανοί έχουν ήδη σβύσει τα φανάρια τους και τις δάδες τους από πριν, και περιμένουν, μέχρι να δουν μια καθαρή λευκή φωτιά, που κάνει το κανδήλι να ανάβει. Με την φωτιά αυτή ανάβουν τα κανδήλια μέσα στα τεμένη και τους ναούς.

Μετά γράφεται μια αναφορά προς τον Χαλίφη σχετικά με την ώρα που κατέβηκε η φωτιά. Αν γινόταν αμέσως μετά την μεσημβρινή ώρα, αναμενόταν γόνιμη χρονιά, αλλά αν καθυστερούσε μέχρι την εσπέρα ή αργότερα, τότε θα αναμενόταν άγονη χρονιά.

Η ίδια πηγή αναφέρει επίσης πως κάποιος κυβερνήτης είχε φέρει μαζί του ένα τεμάχιο χάλκινου σύρματος αντί φυτιλιού, για να μην μπορέσει να αναφλεγεί και να φανεί έτσι πως το όλο φαινόμενο απέτυχε.

Όμως κατέβηκε το πυρ, και ο χαλκός πήρε φωτιά.

Η κάθοδος αυτής της φωτιάς από ψηλά, σε μια μέρα που επαναλαμβάνεται μετά από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, γίνεται αφορμή να μένουμε έκπληκτοι….»