ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ο ΘΥΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΖΗΜΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑΝ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

«Εκείνος πού σέ θυμώνει, σέ κατακτά» Elisabeth Kenny

Τό νά κρατάς τόν θυμό μέσα σου, είνaι σάν νά αρπάζεις ένα καυτό κάρβουνο μέ τά γυμνά xέρια τής ψυχής σου, έχοντας τήν πρόθεση νά τό πετάξεις σέ κάποιον άλλο. Αλλά τελικά εσύ είσαι αυτός πού καίγεται, διότι η αμαρτία αυτή πρώτα εσένα θά βλάψει καί μάλιστα τόν εσωτερικό σου κόσμο.

Γιατί θυμώνουμε; Ο θυμός είναι ένα βασικό ανθρώπινο συναίσθημα τό οποίον κατά καιρούς βιώνεται από όλους μας. Είναι μία από τίς δυνάμεις τής ψυχής τήν οποία πρέπει νά μεταβάλει είς αρετή (όργανο κατά τού Διαβόλου) ο εργάτης τού Ευαγγελίου. Συνήθως θυμώνουμε όταν νομίζουμε ότι κάποιος μάς πλήγωσε, μάς φέρθηκε άσχημα, μάς εκμεταλλεύτηκε ή αντιτάχθηκε στίς απόψεις μας ή όταν αντιμετωπίζουμε εμπόδια πού μάς αποτρέπουν νά φτάσουμε τούς στόχους μας. Όλα αυτά βέβαια αντιμετωπίζονται αβλαβώς μέ όπλο τήν ταπείνωση. Όταν όμως οί στόχοι τού ανθρώπου δέν είναι κατά Θεόν, καί είναι εκ τού πονηρού, τόσο περισσότερο ο ασθενής ζεί μέ έναν διαρκή εκνευρισμό, πράγμα τό οποίο καθιστά τόν άνθρωπο προβληματικό, άν έγκαιρα δέν καταφύγει στήν εξομολόγηση, ή άν είναι εκτός Εκκλησίας σέ κάποιον ψυχολόγο...

Είμαι στήν δυσάρεστη θέση νά επαναλάβω στό σημείο αυτό, ότι η Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία δέν μπορεί νά χρησιμοποιηθεί ή νά εφαρμοστεί σέ ανθρώπους οί οποίοι είναι πρακτικά εκτός Εκκλησίας...

Όπως καί όλα τά συναισθήματα, ο θυμός δέν είναι ούτε καλός ούτε κακός. Γεννιόμαστε μέ αυτόν όπως γεννιόμαστε μέ τήν δυνατότητα νά βιώνουμε τήν χαρά, τήν λύπη ή τόν φόβο.

Άρα ο θυμός σάν συναίσθημα είναι μέρος τής ανθρώπινης φύσης μας. Ο χρόνιος όμως, έντονος θυμός, ο οποίος μένει καί αμετανόητος, δέν προσφέρει κάτι θετικό στήν ζωή μας καί μάλιστα έχει βρεθεί ότι είναι καί εξαιρετικά ανθυγιεινός. Οί μελέτες δείχνουν ότι όχι μόνο μπορεί νά προκαλέσει προβλήματα στήν επαγγελματική καί προσωπική ζωή αλλά καί στήν υγεία. Ακόμη καί μέσα στά μοναστήρια όπου οί μοναχοί βιώνουν τήν ησυχία, ο θυμωμένος μοναχός θά προκαλέσει τό σκάνδαλο, ή θά εγκαταλείψει τήν μονή, όπως καί ο κοσμικός τό ίδιο θά πράξει σέ ότι αφορά τήν εργασία τοy. Υψηλά επίπεδα θυμού σχετίζονται μέ καρδιαγγειακά προβλήματα, εγκεφαλικά καί πρώιμο θάνατο. Οί Πατέρες διά τής καρδιακής προσευχής, η οποία είναι φάρμακο καί εργαλείο τής Ορθόδοξης Ψυχοθεραπευτικής Αγωγής, διά μακράς εσωτερικής ασκήσεως καί τά τρία, τά αντιμετωπίζουν επαρκώς.

Πώς εκφράζουμε τόν θυμό;

Ένας απλός διαχωρισμός τής έκφραση τού θυμού είναι ο παθητικός θυμός καί ο επιθετικός θυμός.

Ο παθητικός θυμός μπορεί νά εκδηλώνεται μέ....

1) Μυστικότητα καί επιφύλαξη. Αποφυγή οπτικής επαφής, διάδοση κακεντρεχών σχολίων,κουτσομπολιό, ανειλικρίνεια, ακόμη καί κλοπές. Εδώ η εμπάθεια πρέπει νά εντοπίζεται έγκαιρα από τόν εξομολόγο ή ψυχοθεραπευτή καί ξεριζώνεται από τόν ασθενή. Εννοείτε η ύπαρξη έμπειρου πνευματικού, μέ πατερική ακρίβεια λόγου...

2) Αυταπάρνηση, υπό τήν έννοια τού εκ δεξιού πολέμου - τής μοιρολατρίας. Τό νά είναι κανείς υπερβολικά «καλός» καί εμμέσως νά υπονομεύει τόν εαυτό του, τό νά αρνείται βοήθεια από τούς άλλους από υπεροψία τήν οποία δέν θέλει νά παραδεχτεί, αλλά νιώθει όμως μία διαρκή απογοήτευση από τούς φίλους καί τούς συγγενείς του, η οποία καταλήγει σέ απαξίωση.

Καί εδώ άν δέν επέμβει έγκαιρα ο πνευματικός, ο άνθρωπος θά οδηγηθεί στήν απομόνωση καί στό θυμό - νευρικό κλονισμό. (σταδιακά)

3) Ψυχολογική χειραγώγηση. Χρήση ψυχολογικών εκβιασμών, ψεύτικα δάκρυα, υποκρισίες, σεξουαλικούς υπαινιγμούς, υπονόμευση προσώπων πού είναι ανώτεροι ιεραρχικά. Αμαρτήματα άμεσης εξαγόρευσης.

4) Ψυχαναγκαστική συμπεριφορά. Τελειομανία, επιθυμία νά είναι όλα καθαρά καί σέ τάξη, υπερέλεγχος.

5) Συναισθηματική απάθεια. Τό νά επιδεικνύει κανείς αδιαφορία καί απάθεια, τό νά μήν ανταποκρίνεται στόν θυμό τού άλλου, πάλι από υπεροψία, καί ακόμη χειρότερα από ηττοπάθεια, καί νά προσπαθεί νά δραπετεύσει από τά συναισθήματα πού νιώθει μέσο εθισμών στό αλκοόλ, τά ναρκωτικά, τήν δουλειά ή άλλες ενασχολήσεις, αντί νά καταφύγει στήν προσευχή καί στήν πνευματική καθοδήγηση.

Ο επιθετικός θυμός από τήν άλλη, εκδηλώνεται μέ...

• Σκληρότητα, λόγια πού πληγώνουν, έλλειψη ευαισθησίας στά συναισθήματα τού άλλου.

• Κατηγορίες καί σκληρή κριτική. (καί εδώ η υπεροψία) Προσποίηση, εγωκεντρισμό καί αλαζονεία.

Γιά παράδειγμα, τό νά είναι κανείς σνόμπ, νά δείχνει αήττητος καί δυσπιστία στούς άλλους.

• Εκδικητικότητα, αδυναμία συγχώρεσης καί πικρία. Δηλαδή όταν κάποιος κρατάει «κακία» καί αρνείται νά συγχωρέσει ή νά ξεχάσει (αμετανόητος) καί πράττει μέ σκοπό νά ανταποδώσει τήν βλάβη στόν άλλο.

• Ευερεθιστότητα, παρορμητικότητα, αναξιοπιστία, επικινδυνότητα.

Παράδειγμα: νά αντιδρά κανείς μέ τρόπο μή αναλογικό τών γεγονότων, τό νά επιτίθεται χωρίς διακρίσεις.

• Μανία, υπερκινητικότητα, νευρικότητα. Γιά παράδειγμα, τό νά μιλάει κανείς πολύ γρήγορα, νά τρέχει μέ υπερβολική ταχύτητα, τό νά θέλει νά τά κάνει όλα τά πράγματα πολύ γρήγορα.

Πώς γίνεται νά απαλλαγούμε από τόν θυμό;

1) Μέ άμεση προσευχή (νοερά ή καρδιακή) καί πνευματική καθοδήγηση (Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία)

2) Πρώτα απ’όλα ανακαλύψτε, εάν δέν τό γνωρίζετε ήδη, γιά ποιό λόγο είστε θυμωμένοι. Ποιά είναι η πραγματική αιτία πέρα απ’όλες τίς αφορμές πού προκαλεί τόν θυμό σας; Ποιές ανάγκες σας δέν καλύπτονται; Ποιός είναι ο υπεύθυνος γι’αυτό; μιλήστε μέ τόν πνευματικό σας.

3) Σκεφτείτε ποιές είναι οί συνέπειες τού θυμού σας. Κάντε μία λίστα μέ τά πράγματα τά οποία θεωρείτε ότι κερδίζετε ή είστε ζημιωμένοι, μέ τό νά παραμένετε θυμωμένοι, καί μετανοήστε πάραυτα, διότι τελικά ποιά από αυτά, συμβάλλουν στό νά έχετε μία αίσθηση ψυχικής ισορροπίας;

4) Συγχωρήστε. Η πράξη τής συγχώρεσης είναι εξαιρετικά δύσκολη γιά όσους νιώθουν τό συναίσθημα τού θυμού νά τούς κατακλύζει. Ο θυμός συνήθως συνδυάζεται μέ τήν ανάγκη τής εκδίκησης, ή τουλάχιστον τήν ανάγκη νά βρούμε τό δίκιο μας, νά αποδειχθούμε «σωστοί» καί νά αποδείξουμε στούς άλλους ότι έκαναν λάθος πού μάς αδίκησαν. Είναι δύσκολο νά νικήσουμε τό εγωιστικό αυτό κομμάτι μας καί νά συγχωρήσουμε. Διά τόν λόγο αυτό άλλωστε, πρέπει νά ψάχνουμε καί έμπειρο πνευματικό οδηγό, διότι η συγχώρεση είναι στήν πραγματικότητα - μία εσωτερική άσκηση - πνευματικής κάθαρσης καί ένα σίγουρο μονοπάτι πρός τήν απελευθέρωση μας, από τόν θυμό, καί γενικά από τόν κακό μας εαυτό...

5) Προσπαθήστε νά βρείτε στήν συζήτηση, μέ τόν πνευματικό σας ή τόν ψυχολόγο σας (άν είστε εκτός Εκκλησίας) καί μετά καί μέ τόν εαυτό σας, μία λύση γιά τό θέμα πού σάς θυμώνει, όταν αυτό είναι δυνατό. Καί προσπαθήστε νά προσεγγίσετε το συνομιλητή σας χωρίς τήν πρόθεση «νά βγείτε εσείς ντέ καί καλά από πάνω» ή νά αποδείξετε πόσο δίκιο έχετε.

Αποφύγετε τίς κατηγορίες καί τήν κριτική διότι συχνά εκλαμβάνονται από τόν άλλο σάν επίθεση παρατείνοντας τό επικοινωνιακό πρόβλημα πού ούτως ή άλλως μπορεί να υπάρχει. Καλό είναι οί πιστοί νά θυμούνται τί είπε ο Χριστός ο οποίος νίκησε διά τού Σταυρού... (ότι έκανα εγώ, κάντε καί εσείς) Αυτός είναι ο δρόμος τής νίκης...

6) Δοκιμάστε νά κρατήσετε ένα ημερολόγιο ευγνωμοσύνης καί αυτοκριτικής. Κάθε βράδυ, πρίν πάτε γιά ύπνο, σημειώστε τρία πράγματα πού πήγαv καλά ή σάς έκαναν νά νιώσετε θετικά κατά τήν διάρκεια τής ημέρας σας, καί είναι αυτά τά οποία δέν πρέπει νά επαναλάβετε διότι πληγωθήκατε, ή πληγώσατε εσείς κάποιον. Όσο αρνητικά κι'άν μοιάζουν τά πράγματα στήν ζωή καμιά φορά, πάντα θά υπάρχει κάτι γιά τό οποίο πρέπει νά πούμε ευχαριστώ στόν Θεό ή συγνώμη... Πρέπει πάντα νά έχουμε κατά νού πώς η ευγνωμοσύνη μπορεί νά μάς βοηθήσει νά ξεπεράσουμε τόν θυμό; Καί επ'αυτού θεωρώ αναγκαία τήν ύπαρξη Πνευματικού ή Ψυχολόγου.

Κανόνας ψυχοθεραπευτικός καί άν θέλετε άποψή μου είναι πώς...

Ακόμη καί ο πλέον ταραγμένος καί ορμητικός ποταμός, ησυχάζει όταν καταλήγει στήν αγκαλιά τής θάλασσας.

7) Τέλος από πρακτικής πλευράς, όσον αφορά τήν άμεση αντιμετώπιση ενός ξεσπάσματος ή θυμού, όταν αντιληφθείτε ότι είστε θυμωμένοι, Προσπαθήστε κατ’αρχάς νά χαλαρώσετε τό σώμα σας, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στούς μύες εκείνους τού σώματός σας, πού είναι πιό τεταμένοι. Δοκιμάστε νά αναπνεύσετε αργά από τό διάφραγμα. Χαλαρώστε καί εισπνεύστε από τήν μύτη γεμίζοντας μέ αέρα τήν κοιλιά σας σάν μπαλόνι. Κρατήστε γιά λίγο τήν αναπνοή σας λέγοντας νοερά τό ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ, καί στήν συνέχεια εκπνεύστε αργά από το στόμα συμπληρώνοντας τήν φράση ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ ΤΟΝ ΑΜΑΡΤΩΛΟ

Επαναλάβετε για 5-10 λεπτά. Η διαφραγματική αναπνοή έχει χαλαρωτική επίδραση στό σώμα καί μπορεί νά σάς βοηθήσει νά απαλύνετε τά σωματικά συμπτώματα τού θυμού.

. Στό επόμενο τεύχος ή συνέχεια, Θεού θέλοντος .

Τού επόμενου κεφαλαίου

Εάν τίς λαλεί, άς λαλεί ώς λαλών λόγια Θεού, εάν τίς υπηρετεί, άς υπηρετεί

ώς υπηρετών έκ τής δυνάμεως τήν οποίαν χορηγεί ό Θεός

Πότε ο θυμός γίνεται ψυχική διαταραχή;

Χάνω εύκολα τον έλεγχο του θυμού μου. Τι με οδηγεί σε αυτά τα ξεσπάσματα;Συχνότερα αίτια είναι το αίσθημα αδικίας, προσβολής, ντροπής, υποτίμησης, ταπείνωσης, οι σκέψεις ότι ο άλλος καταπατά τα δικαιώματά μας, η ανημποριά να υπερασπιστούμε το δίκιο μέσα μας.

Ο θυμός εκδηλώνεται με επιθετική συμπεριφορά (λεκτική, μη λεκτική ή σωματική) όταν θεωρούμε ότι κάποιος άλλος είναι υπεύθυνος για ένα
πρόβλημα.

Μπορεί όμως να στραφεί και μέσα μας, όταν θεωρούμε τον εαυτό μας υπαίτιο ή όταν δεν τολμούμε να τον εκφράσουμε προς τα έξω, αφήνοντας το συναίσθημα της ενοχής να μας κυριεύσει. Εδώ οι αυτοκαταταστροφικές συμπεριφορές, οι καταχρήσεις και η μελαγχολία καραδοκούν.

Ορισμένοι συσσωρεύουν τον χρόνιο θυμό τους και ζουν σε μια κατάσταση χρόνιας-ήπιας επιθετικής ετοιμότητας, ενώ άλλοι εκρήγνυνται στιγμιαία με έναν ακραίο τρόπο, με τον οποίο «επιτυγχάνουν» ένα είδος κάθαρσης.
Πότε ο θυμός γίνεται πρόβλημα για ένα άτομο; Υπάρχει κατάλληλη θεραπεία;
Η απειλή μιας επερχόμενης αδικίας είναι συχνά εξίσου πανίσχυρη με το πραγματικό βίωμα της αδικίας. Το άτομο που αδυνατεί να διαχωρίσει αν ο λόγος που το έκανε να θυμώσει ήταν ένα απειλητικό γεγονός ή ο ίδιος του ο εαυτός θα υποφέρει περισσότερο από τα συναισθήματά του.

Η διαλείπουσα εκρηκτική διαταραχή είναι μια νοσολογική κατάσταση  που υπάγεται στις διαταραχές ελέγχου των παρορμήσεων και η εξάπλωση της διαταραχής, θεωρείται ότι κυμαίνεται περίπου στο 4% στον γενικό πληθυσμό.

Χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτες εκρήξεις οργής, παρορμητική επιθετικότητα, ακραίες πράξεις βίας ή φθοράς και μια αναντιστοιχία ανάμεσα στο πλαίσιο και τις αντιδράσεις του ατόμου. Ερευνες μιλούν για ένα σημαντικό βιολογικό υπόβαθρο πίσω από το σύνδρομο.
Ως τρόπος διαχείρισης, ο διάλογος και η δυνατότητα εκλογίκευσης μιας δύσκολης για εμάς κατάστασης αποτελεί μια υγιή λύση, αν τα εντάξουμε στην καθημερινότητά μας.

Εκλογίκευση όμως δεν σημαίνει καταπίεση του θυμού, η οποία μπορεί να είναι εξίσου ψυχικά επιβαρυντική για το άτομο, ανάλογη με την επιθετική έκφραση του θυμού.

Στις περιπτώσεις αυτές, όπου ο θυμός αποτελεί εμπόδιο στο άτομο από το να ζήσει φυσιολογικά την καθημερινότητά του, προτείνεται να επισκεφθεί άμεσα έναν πνευματικό ο οποίος όμως να έχει την απαιτούμενη κατάρτιση πάνω στην Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία, αλλά και την ανάλογη εμπειρία. Η απλή εξομολόγηση δεν βοηθάει όσο φιλότιμη και άν είναι.

Αν δεν υπάρχει υπάρχει ο κατάλληλος πνευματικός, ή αν ο ασθενής είναι εκτός Εκκλησίας, θα συνηστούσα τον ασθενή να επισκεφθεί έναν ψυχολόγο για εφαρμογή μιας οποιαδήποτε κλινικής ψυχοθεραπείας, αποφεύγοντας την χορήγηση χαπιών τουλάχιστον για το πρώτο εξάμηνο...

πατέρας Ιωάννης.        

  

κεφάλαια στήν ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΠΑΤΕΡΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΡΟΣ - ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ στο ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Εάν τίς διψά, ερχέσθω πρός μέ καί πινέτω. Είς τούτο δε έγκειται καί η θεραπεία τού ανθρώπου, (απαλλαγή τής ψυχής του από τά πάθη), η διαδικασία αυτή κυρίως είναι ψυχοθεραπευτική καί τήν ονομάζουμε αναγέννηση. Είναι δε αδύνατον η ψυχή τού ανθρώπου, στόν ταραγμένο αυτόν κόσμο καί μακριά από τόν Χριστό νά εύρη τήν ειρήνη καί τήν ανάπαυση, καθ’ ότι ο κόσμος όλος κείται έν τώ πονηρώ, καί ο πονηρός πειράζει αυτήν (τήν ψυχή) ακατάπαυστα, ώστε νά είναι αδύνατον διά τόν άνθρωπο τού κόσμου τούτου καί μακριά από τήν Εκκλησία,νά ησυχάσει καί νά ζήσει μία ήρεμη ζωή. Ειρήνη ...περισσότερα »